شرکت سهامی خاص، شرکتی که تمام سرمایه اولیه آن توسط موسسین تامین می گردد. چون تشکیل شرکت های سهامی عام همراه با تشریفاتی طولانی است، مواد اصلاحی قانون تجارت برای امور ساده تری که طبعاَ شرکای کمتری دارد یک نوع شرکت سهامی مقرر داشته که بشرح فوق شرکت سهامی خاص نامیده می شود.
بنابراین، برخلاف شرکت سهامی عام، برای تشکیل شرکت سهامی خاص تشریفات مفصلی وجود ندارد. از جمله اینکه در تشکیل شرکت سهامی خاص، پذیره نویسی و دعوت عموم به سرمایه گذاری مجاز نیست. به علاوه، در این نوع شرکت تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست.
تشکیل شرکت سهامی عام، همان گونه که در مقالات پیشین گفته شد، متضمن چهار مرحله است. در حالی که تاسیس شرکت سهامی خاص تنها در دو مرحله صورت می پذیرد، که مرحله نخست آن عبارت از توافق موسسین و امضای کلیه اسناد توسط همه آنان و مرحله دوم و نهایی ثبت شرکت توسط دست اندرکاران مرجع ثبت شرکت ها، البته پس از تطبیق مدارک و اسناد تقدیمی با مقررات قانونی، است. در واقع دو مرحله طولانی و تشریفاتی مربوط به تشکیل شرکت سهامی عام یعنی پذیره نویسی و تشکیل مجمع عمومی موسس در مورد شرکت سهامی خاص موضوعیت نمی یابد. در حالی که تشکیل شرکت سهامی عام در شمول مقررات مفصل مواد 6 تا 19 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 قرار دارد، تنها یک ماده قانونی یعنی ماده 20 قانون مزبور ناظر به تاسیس شرکت سهامی خاص است.
- اول : تهیه مدارک
ماده 20 مرقوم مدارکی را که برای تشکیل این نوع ضروری است بدین شرح برشمرده است :
1- اساسنامه شرکت که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
2- اظهارنامه ای مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آنکه نباید کمتر از سی و پنج درصد کل سهام باشد. اظهارنامه مذکور باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد. هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیرنقد باشد باید تمام آن تادیه گردیده و صورت تقویم آن به تفکیک در اظهارنامه منعکس شده باشد و در صورتی که سهام ممتازه وجود داشته باشد باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه منعکس شده باشد.
3- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت که باید در صورتجلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
4- قبول سمت مدیریت و بازرس با رعایت قسمت اخیر ماده 17
5- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد”.
مدارک یاد شده توسط موسسین به مرجع ثبت شرکت ها ارسال و مرجع مزبور پس از تطبیق مندرجات اسناد مزبور با مقررات قانونی ، ضمن ثبت شرکت، جهت اطلاع عموم تشکیل و تاسیس آن را آگهی می نماید.
اساسنامه در شرکت سهامی خاص، برخلاف شرکت سهامی عام، طرح اساسنامه خوانده نمی شود، بلکه اساسنامه نهایی بوده و به همین جهت امکان و اصلاح آن تنها پس از ثبت شرکت و به وسیله مجمع عمومی فوق العاده وجود دارد. در بند یک ماده 20، شرایط تنظیم اساسنامه قید نگردیده، لکن با توجه به عدم تفکیک میان شرایط اساسنامه دو شرکت سهامی، باید بر آن بود که اساسنامه شرکت سهامی خاص بر اساس موارد مذکور در ماده 8 لایحه اصلاحی ناظر به شرکت سهامی عام تنظیم گردد. زیرا که هیچ یک از بندهای ماده بالا خاص شرکت سهامی عام نیست. با این حال جا داشت مقنن در بند یک ماده 20 به تنظیم اساسنامه مطابق ماده 8 اشاره تا از هرگونه ابهام و اختلاف احتمالی پیشگیری به عمل آورد.
- دوم : مرحله ثبت شرکت
مرجع ثبت شرکت ها در تهران، اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها، دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد، اداره ثبت اسناد و املاک است.
لذا، پس از تهیه مدارک و انجام اقدامات مذکور در ماده 20، موسسین اسناد را به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و مرجع مزبور همان نقش مقرر در ماده 18 در رابطه با شرکت سهامی عام را در مورد شرکت سهامی خاص ایفا خواهد نمود. در ماده 18 آمده است :
” اساسنامه ای که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده به ضمیمه صورتجلسه مجمع و اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان جهت ثبت شرکت به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم خواهد شد. ”
چنانچه کارشناسان اداره ثبت شرکت ها اقدامات موسسین و مدارک تسلیم را مطابق مقررات بیابند، نسبت به ثبت شرکت اقدام خواهند نمود.
برای تاسیس شرکت سهامی خاص، تشریفات دیگری ضروری دانسته نشده است. این معنی از تبصره ماده 20 بدین شرح به روشنی به دست می آید : ” سایر قیود و شرایطی که در این قانون برای تشکیل و ثبت شرکت های سهامی عام مقرر است در مورد شرکت های سهامی خاص لازم الرعایه نخواهد بود “.
اگرچه مفاد تبصره مزبور و نیز ماده 82 لایحه اصلاحی که در آن به الزامی نبودن مجمع عمومی موسس برای شرکت سهامی اشاره شده، حاکی از معافیت شرکت اخیر از رعایت برخی تشریفات است ، با این حال قانون گذار به دلیل امتیاز تلقی نمودن بخشی از این تشریفات، شرکت مزبور را از انجام آن ها منع نموده است.
ماده 21 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 که ناظر به چنین مطلبی است اشعار می دارد :
” شرکت های سهامی خاص نمی توانند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک ها عرضه نمایند و یا به انتشار آگهی و اطلاعیه و یا هر نوع اقدام تبلیغاتی برای فروش سهام خود مبادرت کنند مگر اینکه از مقررات مربوط به شرکت های سهامی عام به نحوی که در این قانون مذکور است تبعیت نمایند .”
ملاحظه مقررات بالا نشانگر آن است که مقنن در عین حال که موسسین شرکت سهامی خاص را از رعایت برخی اقدامات معاف نموده، در مقابل این شرکت را از امتیاز پذیره نویسی و دعوت عمومی جهت سرمایه گذاری محروم ساخته است.
از تاریخی که مدیران و بازرسان در شرکت سهامی خاص کتباَ قبول سمت می نمایند، شرکت سهامی تشکیل می گردد، بنابراین تشکیل شرکت سهامی قبل از ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها صورت می گیرد.
سوالات خود را از ما بپرسید.
مشاورین ثبت نیک ، از نخستین گام های ثبت شرکت همراه و مشاور شما خواهند بود.