معمولاَ مدیر عامل از میان اعضای هیات مدیره و یا خارج از اعضا انتخاب و اختیارات وی نیز از هیات مدیره گرفته می شود. با توجه به ماده 114 ” لایحه ” چنانچه مدیر عامل شرکت از بین اعضای هیات مدیره انتخاب شود سهام وثیقه را باید تودیع کند و در جلسات هیات مدیره نیز دارای حق رای است و در صورتی که خارج از اعضا باشد در جلسات هیات مدیره فاقد رای خواهد بود و نیازی هم به تودیع سهام وثیقه ندارد
زیرا در این حالت وی مجری تصمیمات و مصوبات هیات مدیره است و خود در تصمیمات نقشی ندارد. در هر دو حالت دوره تصدی مدیر عامل نمی تواند از دوره تصدی هیات مدیره بیشتر باشد و هیات مدیره در هر زمان می تواند بدون لزوم وجود علت یا توجیهی مدیر عامل را عزل کنند.
ماده 125 ” لایحه ” مدیر عامل را در حدود اختیاراتی که هیات مدیره به وی تفویض کرده نماینده شرکت و دارنده حق امضا مدیر عاملی و طبق تصمیمات هیات مدیره فاقد حق امضا حتی در مکاتبات عادی است.
هر چند قانون گذار در مواد 125 و 128 ” لایحه ” تصریح حدود اختیارات مدیر عامل توسط اعضای هیات مدیره و درج آن را در روزنامه رسمی الزامی دانسته اما در عمل اگر مدیر عاملی که فاقد اختیارات کافی است معاملاتی را با اشخاص ثالث انجام دهد، رویه قضایی این گونه معاملات را باطل یا غیرمعتبر نمی داند و معمولاَ سهام داران ناراضی را به شکایت و جبران خسارت از مدیر عامل دلالت می کند. به ویژه که ماده 135 ” لایحه ” نیز کلیه اعمال و اقدامات مدیران و مدیر عامل شرکت را در قبال اشخاص ثالث نافذ و معتبر می داند.
معمولاَ در مجامع عمومی اعضای هیات مدیره انتخاب و سپس در اولین جلسه هیات مدیره رئیس و نایب رئیس و مدیر عامل انتخاب می شوند. در نتیجه چه بسا در زمان برگزاری مجمع احتمال پیش بینی جمع دو سمت رئیس هیات مدیره و مدیر عامل در یک نفر وجود نداشته باشد.
به هر حال با توجه به نحوه نگارش قسمت اخیر ماده 124 ” لایحه ” به نظر می رسد بعد از تصمیم هیات مدیره مبنی بر جمع دو سمت در یک نفر مجدداَ باید مجمع عمومی صاحبان سهام دعوت و این موضوع به رای گذاشته شود. چنانچه سه چهارم آرای حاضر در جلسه به این موضوع رای موافق دهند رئیس هیات مدیره می تواند در عین حال مدیر عامل شرکت نیز باشد.
در مجامعی که سهام داران احتمال جمع دو سمت مزبور را در یک نفر می دهند در زمان انتخاب اعضای هیات مدیره می توانند امکان جمع سمت های رئیس هیات مدیره و مدیر عامل در یک نفر را به صورت مجوزی کلی تصویب کنند تا در زمان ثبت صورتجلسه هیات مدیره در اداره ثبت شرکت ها با ایراد و مانعی رو به رو نشوند.
جمع سمت نایب رئیس هیات مدیره و مدیر عامل هم در یک نفر امکان پذیر است و نیازی به اخذ مصوبه مجددی ندارد.
گفتنی است مدیر عامل شرکت چه از بین اعضای هیات مدیره و یا خارج از آن و چه دارای اختیارات تام یا فاقد اختیار باشد، از نظر مقررات قانون کار، کارفرما تلقی شده و نمی تواند از مزایای مندرج در قانون کار منجمله مراجعه به مراجع حل اختلاف ادارات کار و مطالبه پاداش و سنوات و غیره بهره مند شود. چنانچه ادعایی از حیث حقوق و مزایا و پاداش و سنوات داشته باشد باید به دادگاه عمومی مراجعه کند و اگر در قرارداد و یا مصوبات ارکان شرکت در خصوص حقوق و مزایا و مرخصی و سنوات وی ضوابطی تعیین شده در محدوده همان ضوابط طرح دعوا کند. در غیر این صورت به هر حال چون عمل انسان محترم و ماجور است می تواند اجرت المثل خدمات خود را در شرکت از طریق جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری مطالبه کند.
ممنوعیت های مندرج در ماده 111 ” لایحه ” شامل مدیران عامل شرکت ها نیز می شود و علی القاعده ماده 126 ” لایحه ” در شان مدیران عامل خارج از اعضای هیات مدیره وضع شده است زیرا در صورتی که مدیر عامل عضو هیات مدیره باشد باید قبلاَ از فیلتر ماده 111 ” لایحه ” کذشته باشد.
در شرکت های سهامی یک نفر نمی تواند مدیر عامل بیش از یک شرکت باشد زیرا اصل بر این است که مدیر عامل به طور موظف در تمام ساعات اداری در شرکت حضور دارد و نماینده شرکت است. به هر حال چون امکان کنترل این موضوع وجود ندارد قانون گذار فرضی پیش بینی کرده که مدیر عامل خلاف مفاد این ماده در شرکت دیگری هم مدیر عامل باشد بدون اینکه ضمانت اجرای حقوقی یا کیفری برای تخلف وی در نظر بگیرد. صرفاَ هر ذی نفع می تواند به دادگاه مراجعه و حکم عزل او را درخواست کند که در این صورت هم کلیه تصمیمات و اقدامات وی تا زمان ابلاغ عزل وی در مقابل سهام داران و. اشخاص ثالث معتبر است و مسئولیت های مدیر عامل شامل حال وی خواهد بود.
بعضاَ دیده می شود در شرکت هایی که به هر دلیلی هیات مدیره برای انتخاب مدیر عامل اتفاق نظر ندارند و یا به دلیل مشکلات موجود در شرکت و استعفای مدیر عامل وقت فرد دیگری نیز حاضر به قبول این مسئولیت نیست، هیات مدیره فردی را به عنوان سرپرست موقت شرکت انتخاب و طی صورت جلسه مراتب را به اداره ثبت شرکت ها نیز اعلام می کنند. البته اداره ثبت شرکت ها به حق از ثبت چنین صورت جلساتی امتناع می ورزد و صورت جلسه استعفای مدیر عامل بدون تعیین جانشین وی قابلیت ثبت ندارد. زیرا هیچ شرکتی نباید بدون مدیر عامل باشد و چون سمت سرپرست موقا نیز در قانون تجارت تعریف نشده و جایگاهی ندارد نمی توان تکالیف و مسئولیت های چنین فردی را با قانون منطبق کرد. در نتیجه در زمان اعلام فوت، عزل و یا استعفای مدیر عامل به اداره ثبت شرکت ها الزاماَ باید مدیر عامل بعدی معرفی تا هم زمان برای اطلاع عموم ثبت و آگهی شود.
سوالات خود را از ما بپرسید.
مشاورین ثبت نیک ، پاسخگوی شما خواهند بود.