از جمله شرکت هایی که در ماده 20 قانون تجارت به آن اشاره شده است، شرکت سهامی است.شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.
ماده 4 لایحه ی اصلاح قسمتی از قانون تجارت شرکت های سهامی را به دو نوع تقسیم نموده است :
نوع اول: شرکت هایی که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند این گونه شرکت ها،شرکت سهامی عام نامیده می شوند.
نوع دوم: شرکت هایی که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است.این گونه شرکت ها، شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.
- ویژگی های مشترک شرکت های سهامی عام و خاص
1. سرمایه شرکت های سهامی به سهام تقسیم می شود.
چنانچه از ماده 1 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مستفاد می شود سرمایه در شرکت سهامی به سهام تقسیم می شود. در این قانون دارایی را به سهام تقسیم ننموده اند بلکه سرمایه را به سهام تقسیم نموده اند زیرا دارایی مفهوم وسیع تری نسبت به سرمایه دارد و سرمایه در صورت کسر دیون و بدهی شرکت از دارایی به دست می آید یعنی دارایی شامل سرمایه و مطالبات و دیون است در حالی که سرمایه بخش مفید به فایده دارایی برای انجام معاملات تجاری است. با این وصف سهام دارای ارزش ریالی و ارزش اقتصادی بنابر مقتضیات زمان و مکان را دارد. وقتی شرکت در شرایط مطلوب قرار دارد سهام دارای ارزش ریالی بالایی است اما زمانی که شرکت در شرایط نامطلوب قرار دارد سهام دارای ارزش ریالی بالایی است اما زمانی که شرکت در شرایط نامطلوب قرار دارد سهام ارزش ریالی کمتری دارد . قانونگذار برای جلوگیری از ایجاد هرگونه ابهام و به دور از نوسانات تجاری و اقتصادی مسئولیت صاحبان سهام را محدود به مبلغ اسمی سهام نموده است.
2. عملیات شرکت های سهامی بازرگانی است.
ماده 2 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت تصریح نموده است شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد. در قانون تجارت 1304 چنین صراحتی وجود نداشت .همچنین تصریح شده بود شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به صورت سهام و برای امور تجاری تشکیل می شود اما در قانون جدید 1311 چنین مستفاد می شود که شرکت سهامی را برای امور غیرتجاری هم می توان تشکیل داد اما به بهانه تجاری نبودن معاملات شرکت سهامی را نمی توان غیرتجاری محسوب نمود. بنابراین شرکت های سهامی عام و خاص مشمول این حکم قانونگذار بوده در صورتی که فعالیت آن ها چه در امور بازرگانی باشد و چه نباشد ، شرکت تجاری و بازرگانی محسوب است.
3. در شرکت سهامی تعداد شرکاء نباید از سه نفر کمتر باشد.
در بحث شرکت وجود دو نفر برای ایجاد عقد شرکت کافی است زیرا مفهوم مشارکت با جمع حداقل دو نفر محقق می گردد اما با توجه به این که اولاَ اهمیت شرکت های سهامی که گاه مورد سوء استفاده افراد فرصت طلب قرار می گیرد اقتضای بیش از 2 نفر را دارد. ثانیاَ تقسیم سرمایه در شرکت های سهامی مقتضی صدور برگ سهام است که با این وصف تشکیل شرکت با حداقل سه نفر به عینیت یافتن سرمایه به صورت سهام تحکیم می بخشند تا در مجمع عمومی اکثریت آراء قابل تحقق باشد. حداقل شرکاء باید سه نفر باشند تا تصمیم گیری با اکثریت آراء امکان پذیر گردد.
4. مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.
صاحبان سهام در شرکت های سهامی دو وضعیت دارند. اولی صاحبان سهامی که در اداره شرکت به عنوان مدیر عامل و هیات مدیره نقشی ندارند. دوم صاحبان سهامی که نه تنها دارای برگ های سهام به مانند سایر صاحبان سهام هستند بلکه در اداره شرکت به عنوان مدیر عامل و هیات مدیره نقش دارند. در هر دو صورت مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام است. یعنی مبلغی که در اساسنامه ثبت شده است و در روی برگ سهام چاپ گردیده است. نکته قابل توجه این است که صاحبان سهامی که در اداره شرکت نقش دارند نه تنها به میزان مبلغ اسمی سهام به مانند دیگران مسئولیت دارند بلکه از بابت تخلفات و قصور ناشی از تعدی و تفریط که به موجب تقلیل قیمت واقعی سهام می گردد ضامن پرداخت دیون شرکت و خسارات سایر صاحبان سهام می باشند.
ثبت شرکت نیک
( مجری ثبت انواع شرکت )