کلمه بورس که امروزه در بازار معاملات جایگاه ویژه ای پیدا نموده است در لغت به معنی کیف یا کیسه پول، دانش آموزی به خرج دولت ، بورس ( معامله اوراق بهادار ) و محل و مدت آن به کاربرده شده است.
و در اصطلاح به معنی بازار معامله و مکانی گفته می شود که در آنجا بعضی از کالاها و اوراق بهادار را تحت شرایطی قیمت گذاری نموده و مورد معامله قرار می دهند و به آن بورس کالا می گوبند . مانند بورس نفت در کشورهای صادرکننده نفت ( اوپک ) . بورس چای در سیلان، بورس قهوه در برزیل، و بعضی از بورس های دنیا عبارتند از : بورس لندن ، بورس فرانسه ، بورس زوریخ ، بورس نیویورک ، بورس توکیو و …
- تاریخچه بورس
تاریخچه بورس به سال 1049 میلادی برمی گردد. زیرا صرافان در شهر بروژ در شمال غربی بلژیک در اطراف خانه بازرگانی به نام ( وان در بورس ) برای گرفتن پول و معاملات برات اجتماع می کردند. و بنا به نظریه دیگری چون این معاملات در ابتدا به وسیله عده ای از بازرگانان در هتلی به نام هتل بورس در بلژیک انجام گرفت همین اسم برای این معاملات باقی ماند.
- سابقه بورس در ایران
در ایران از سال 1315 شمسی فکر ایجاد بورس به وسیله یک نفر بلژیکی به وجود آمد ولی به علت وقوع جنگ دوم، به نتیجه نرسید و بعدها در سال 1341 به دعوت وزارت بازرگانی وقت هیئتی از بلژیک وارد ایران گردید و در سال 1343 قانونی تصویب شد که یکی از اقدامات اطاق صنایع و معادن ایران کوشش برای ایجاد بورس سهام اوراق قرضه موسسات صنعتی بود و بالاخره در اردیبهشت ماه 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تصویب شد. و به وسیله وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ گردید تا نسبت به آغاز عملیات بورس اقدام کند.
- معاملات بورس
معاملاتی که در بورس ها انجام می گیرد معمولاَ به قرار ذیل است :
1- بورس اوراق بهادار
اوراق بهادار اوراقی هستند که دارای قابلیت نقل و انتقال می باشند مانند سهام شرکت ها، کارخانه ها. و موسسات صنعتی که این اسناد وسیله شرکت های سهامی و یا دولت و موسسات وابسته به دولت منتشر می شوند و از ترقی یا تنزل آن استفاده می کنند و از لحاظ علمی ساختمانی که در آن خرید و فروش کالا انجام می شود بورس نامیده می شود.
2- بورس تجاری
که در آن کالاهای بازرگانی بدون عرضه مستقیم آن با قبض انبار که دلالت بر وجود کالا در بندر یا گمرک دارد مبادله می شود.
3- بورس کالا
بورسی که مصرف عمومی داشته و زود فاسد نمی شود مورد معامله واقع می شود مانند مواد اولیه و محصولات کشاورزی .
لازم به توضیح است که در این بازارها اشخاصی حق معامله دارند که صلاحیت آن ها مورد تایید قرار گرفته و هر گونه معامله ای در مورد خرید یا فروش بورس از طریق آن ها که کارگزاران بورس نامیده می شوند انجام می گیرد و چون عملیات بورس و معاملات مربوط به آن دارای اهمیت خاصی است لذا برای تنظیم و تصویب مقررات و آیین نامه ها و نظارت در عملیات بورس شورایی تشکیل می گردد که شورایعالی بورس نامیده می شود.
- معاملات بورس موسسات ایرانی
در بورس معاملات فقط اوراق بهاداری که از طرف موسسات ایرانی صادرگردیده و مورد تصویب هیئت پذیرش اوراق بهادار واقع شده باشد معامله می گردد. ضمناَ باید اوراق مزبور در تابلوی نمایش محل رسمی خرید و فروش اوراق بهادار نوشته شود.
- مجوز ثبت شرکت با موضوع فعالیت بورس
موضوع فعالیت نهادهای مالی از جمله کارگزاران، معامله گران ،بازارگردانان،مشاوران سرمایه گذاری موسسه رتبه بندی،صندوق سرمایه گذاری شرکت های سرمایه گذاری، شرکت پردازش اطلاعات مالی، شرکت های تاًمین سرمایه و صندوق بازنشستگی در قالب موضوع فعالیت هایی از قبیل سرمایه گذاری در سهام و سهم الشرکه،واحدهای سرمایه گذاری سایر اوراق بها دار،واسطه گری در خرید و فروش و مشاور و ارزشیابی و تصفیه و پایاپای معامله ی اوراق بهادار،تحلیل اطلاعات و دریافت دستور های خرید و فروش،فراهم آوردن تسهیلات لازم برای معاملات با تعهد پذیره نویسی و فروش سپرده گذاری و توفیق، تنظیم روابط بین اشخاصی که در بازار اوراق بهادار فعالیت دارند، صدور گواهینامه های حرفه ای مرتبط و خرید و فروش سهام و سهم الشرکه و اوراق بهادار،صندوق سرمایه گذاری با استفاده از طرح های پس انداز و سرمایه گذاری و مزایای تکمیلی برای بازنشستگان سرمایه گذاری در اوراق بهادار واسطه در معاملات بورسی و اوراق بهادار ،فعالیت های کارگزاری،مشاوره،سبد گردانی،پذیره نویسی،تعهد پذیره نویسی امور مربوط به ثبت نگهداری انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه ی وجوه ارائه ی خدمات الکترونیکی معاملات اوراق بهادار، تعاونی سهام ،عام نیاز به اخذ مجوز " از سازمان بورس و اوراق بهادار" (حسب مورد معاونت نظارت بر بورس و ناشران و معاونت و نهادهای مالی) دارد.
- قالب های ثبتی شرکت با موضوع فعالیت بورس
این شرکت را می توان در قالب شرکت سهامی خاص و یا با مسئولیت محدود به ثبت رساند. در ذیل، جهت آشنایی شما عزیزان با این شرکت ها به توضیح راجع به آن ها می پردازیم.
تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص:
شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن منحصراَ به وسیله موسسین تامین می شود.(برخلاف شرکت سهامی عام که قسمتی از سرمایه آن به وسیله موسسین و قسمتی دیگر از طریق فروش سهام به مردم تامین می گرددد).تعداد سهامداران شرکت سهامی خاص نباید کمتر از سه نفر باشد.سرمایه شرکت سهامی خاص،در موقع تاسیس یا بعداَ هیچ وقت نباید از یک میلیون ریال کمتر باشد.در موقع تاسیس،موسسین باید لااقل سی و پنج درصد آن را نقداَ در حسابی یکه به نام شرکت در شرف تاسیس و در نزد بانک،افتتاح می کنند واریز نمایند و پرداخت بقیه را تعهد کنند.تمام یا قسمتی از سرمایه می تواند غیر نقد باشد که در این صورت باید کلیه سرمایه غیرنقدی تادیه گردد.از بند دو ماده 20 لایحه اصلاح قانون تجارت چنین مستفاد می شود که هر گاه سرمایه گذاری یکی از موسسین،تماماَ غیرنقد نباشد،قسمت نقدی آن باید حداقل بالغ بر سی و پنج درصد از سرمایه وی باشد.
در شرکت سهامی خاص،تشکیل مجمع موسس،برخلاف شرکت سهامی عام الزامی نیست.ولی مانند شرکت مزبور،آورده های غیر نقد باید طبق نظر کارشناس رسمی وزارت دادگستری ارزیابی شود و نمی توان آن ها را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس مذکور قبول کرد.
برای تشکیل شرکت سهامی خاص؛موسسین باید امور ذیل را انجام دهند.
_تامین سرمایه شرکت به ترتیبی که فوقاَ بیان شد.
_تهیه اساسنامه که باید به امضای کلیه سهامداران برسد.
_تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه آگهی و اطلاعیه راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی،در آن منتشر خواهد شد.
_انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت(اصلی و علی البدل)،که باید در صورتجلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران برسد.توضیح این که مدیران و بازرس یا بازرسان بعدی به وسیله مجمع عمومی عادی شرکت انتخاب خواهند شد.مدیران بازرس یا بازرسان انتخاب شده،باید کتباَ قبول سمت نمایند.قبول سمت به خودی خود،دلیل بر این است که اشخاص مزبور با علم به تکالیف و مسوولیت های سمت خود،عهده دار آن گردیده اند.از این تاریخ شرکت سهامی خاص تشکیل شده محسوب می شود.
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص :
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص که باید به مرجع ثبت شرکت تسلیم شود،عبارتند از:
_گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی سهام،که نباید کمتر از سی و پنج درصد کل قسمت نقدی آن باشد.
_اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام،که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
_هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیرنقد باشد،باید تمام آن تادیه گردیده و صورت قیمت گذاری آن به تفکیک در اظهارنامه منعکس شود و در صورتی که سهام ممتاز وجود داشته باشد باید شرح امتیازات و موجبات آن،در اظهارنامه نوشته شود.
_صورتجلسه حاکی از انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت اعم از اصلی و علی البدل و نام روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی ها و اطلاعیه های شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی سالانه،در آن منتشر خواهد شد.این صورتجلسه باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
_نام و مشخصات مدیران و بازرس یا بازرسان منتخب اعم از اصلی و علی البدل،و دارندگان حق امضاء و نیز نام و مشخصات مدیر عامل که به وسیله مدیران شرکت انتخاب شده است و حدود اختیارات وی
اعلامات کتبی قبول سمت از طرف مدیران و بازرس یا بازرسان منتخب.قانون متذکر می گردد که سایر قیود و شرایطی که برای تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص مقرر است،در مورد شرکت سهامی خاص لازم الرعایه نخواهد بود.این قیود و شرایط عمدتاَ راجع است به تامین قسمتی از سرمایه شرکت سهامی عام به وسیله مردم که مستلزم انتشار اعلامیه پذیره نویسی و اقدامات دیگر مربوط به آن می باشد،ولی در شرکت سهامی خاص چون همه سرمایه توسط موسسین تامین می شود،در واقع نیازی به انجام امور مزبور نیست.
تشکیل و ثبت شرکت با مسئولیت محدود:
طبق ماده 96 قانون تجارت،شرکت با مسئولیت محدود،وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.همان طور که معلوم است،از این ماده مستفاد می شود که آورده های شرکاء به شرکت با مسئولیت محدود می تواند نقد یا غیرنقد باشد.
در شرکت نامه باید صراحتاَ قید شده باشد که سهم الشرکه های غیرنقدی هر کدام به چه میزان تقویم شده است.شرکاء نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیرنقدی معین شده،در مقابل اشخاص ثالث مسوولیت تضامنی دارند.مرور زمان دعاوی ناشی از مقررات فوق،ده سال از تاریخ تشکیل شرکت است.
مسوولیت تضامنی داشتن شرکاء دارای این اثر است که هر گاه شرکت منحل شود و دارایی آن کافی برای پرداخت بدهی های خود نباشد،هر کدام از شرکاء به تنهایی به نسبت قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های نقدی معین گردیده،مسوول پرداخت بدهی های پرداخت نشده شرکت،خواهد بود.بنابراین اگر،مثلاَ قیمتی که برای سهم الشرکه های غیرنقدی تعیین شده،معادل ثلث کل سرمایه شرکت باشد،مسوولیت تضامنی شرکاء،نسبت به یک سوم بدهی های باقی مانده شرکت خواهد بود.در این حالت طلبکاران شرکت می توانند فقط برای وصول یک سوم طلب باقی مانده،به شرکاء مراجعه و آن را از دارایی شخصی آن ها وصول کنند.
از آن جا که در شرکت با مسوولیت محدود،شرکاء هیچگونه مسوولیتی در برابر بدهی های شرکت ندارند،باید گفت که قانون برای حفظ اشخاص ثالث،در مورد سهم الشرکه های غیرنقدی،از قاعده کلی عدم میوولیت شرکاء عدول کرده و به شرح فوق برای آن ها مسئولیت؛نه مسوولیت عادی بلکه مسوولیت تضامنی مقرر داشته است.
مدارک ثبت شرکت بامسئولیت محدود :
1- دو برگ شرکت نامه و تکمیل آن و امضا ذیل شرکت نامه توسط کلیه سهامداران
2- دو برگ تقاضانامه ثبت شرکت با مسئولیت محدود و تکمیل آن و امضا ذیل تقاضانامه توسط کلیه سهامداران
3- دو جلد اساسنامه ی تکمیل شده و امضا ذیل تمام صفحات آن توسط کلیه سهامداران
4- دو نسخه صورتجلسه ی مجمع عمومی موسس که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
5- دو نسخه صورتجلسه ی هیات مدیره که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
6- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه ی شرکا،مدیران و هیات نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشد)
7- اصل گواهی عدم سوپیشینه جهت اعضا ی هیات مدیره،مدیر عامل
8- تاییدیه هیئت مدیره اشخاص حقوقی سهامدار،مبنی بر غیر دولتی بودن آن
9- معرفی نامه نمایندگان، در صورتیکه سهامداران و اعضا هیئت مدیره از بین اشخاص حقوقی باشند و ارائه تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس یا آخرین تغییرات آن
10- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
11- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
سوالات خود را از ما بپرسید.
مشاورین ثبت نیک ، پاسخگوی شما خواهند بود.