در این مطلب قصد داریم در مورد انواع شرکت های اشخاص ، تعریف آن ها ، مدارک مورد نیاز برای ثبت هر یک این شرکت ها و موارد مربوط به آن بپردازیم .
چنانچه جهت ثبت شرکت و آشنایی بیشتر با انواع شرکت های تجاری این مقاله را مطالعه کنید چرا که به طور دقیق تمامی موارد مربوط به آن را توضیح داده ایم .
معرفی انواع شرکت های اشخاص
به طور کلی سه نوع شرکت اشخاص وجود دارد که عبارتند از :
1) شرکت تضامنی
2) شرکت نسبی
3) شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت تضامنی :
شرکت که با اسم خاصی برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی ایجاد می شود و زمانی که دارایی شرکت برای پرداخت قرض های شرکت کافی نباشد از دارایی هر یک از شرکاء گرفته می شود .
این شرکت در حقوق همه کشور ها وجود دارد و استفاده نیز می شود و در حقوق ایران شرکت تضامنی دارای شخصیت حقوقی مستقلی می باشد و دارایی آن از دارایی هر یک از شرکاء جدا می باشد و اگر ورشکسته اعلام شود چون تاجر محسوب خواهد شد و خودکفایی این شخصیت این است که تابعیت شرکت از شرکاء جدا می باشد چرا که کنترل شرکاء بر این شرکت از شرکت های دیگر زیادتر می باشد .
آورده شرکاء در تشکیل شرکت تجاری :
شرکت تضامنی حداقل از دو شریک به وجود می آید و لازم هم نمی باشد که شرکاء اهلیت تجاری داشته باشند و او تاجر باشد .
میزان مسئولیت هر یک شرکاء این نوع از شرکت می باشد ؟
اعتبار شریک بودن در شرکت مسئولیت هر یک از شرکاء می باشد چون طبق ماده 125 قانون تجارت ایران هر شریکی که وارد این شرکت می شود مسئول پرداخت آن قروضی است که حتی از قبل که او به شرکت وارد نشده ، موقعی که خروج شریک از شرکت غیر قانونی باشد هنوز مسئول است چون اجازه داده که با رضایت دیگر شرکاء خارج بشود .
قابل انتقال بودن سهم الشرکه :
بخاطر اینکه شرکت به اعتبار شخصیت شرکاء ایجاد می شود مسئولیت شرکاء به همدیگر ربط دارد .
سهم الشرکه شرکت انتقال پیدا نمی کند مگه با رضایت کامل شرکاء و سهم الشرکه این شرکت ها نمی تواند به شکل سهام انتقال پیدا کند .
سرمایه شرکت تضامنی:
سرمایه هایی که در مجموع دارایی شرکت را ایجاد می کند ، ممکن است از نوع پول نقد و یا غیر نقد باشد .
یعنی آورده هایی که غیر نقد یعنی مال و غیر پولی می باشند باید پرداخت بشود در غیر این صورت شرکت تشکیل نمی شود .
پرداخت آن آورده های غیر پولی به وسیله خود شرکا انجام می شود و باید شرکت نامه شرکت هم قید بشود و این پرداخت ها دارای هیچ نوع مقررات و قوانین خاصی نمی باشد و توسط هیچ مقام قضایی مثل دادگاه اجرا نمی شود .
این سرمایه نقدی که برایش عهد بسته شده حتما باید با پول پرداخت بشود و با دادن چک و سفته انجام نمی توان صورت داد و زمانی کلاهبرداری در شرکت انجام می شود که مدیران و شرکا برای تاسیس شرکتی به جای وجه نقد یعنی پول سند تجاری را قبول کنند که شرکت تشکیل شده تلقی نمی شود .
این شرکت با اسم خاصی ایجاد می شود و طبق ماده 117 قانون تجارت نام شرکت باید عبارت تضامنی به کار برده شود و حداقل اسم یکی از شرکا هم در کنارش باشد مثل نام ، شرکا و برادران .
به دلیل اینکه اسم شرکاء بسیار است باید اسم یک نفر از آن ها قید شود و هر وقت شریکی که نامش در اسم شرکت آورده می شود ، فوت کند یا از خارج شرکت آورده شود باید اسم شرکت تغییر کند.
هر وقت شریکی که فوت کرده موسس شرکت باشد ، اعتبار آن شرکت نیز به همان نام می باشد که تغییر نام آن شرکت نیز باعث از بین رفتن شهرت شرکت می شود و فقط لازم است اسم شرکت را تغییر داد تا مشتریان شرکت آن را ترک کنند .
این شرکت یک شرکت تجاری است چه از نظر شکل و چه از نظر موضوع فعالیت و نمی توان برای امور غیر تجاری تشکیل داد و مسئولیت های مدیران این شرکت همانی است که در اساسنامه یا شرکتنامه شرکت تنظیم شده و شرکاء نیز مجبورند آن را رعایت کنند .
ثبت شرکت تضامنی
1) شرکتنامه و اساسنامه شرکت باید توسط سند رسمی باشد در غیر این صورت شرکت تشکیل نمی شود و پس این قرارداد باید نوشته شود و به امضا همه شرکا برسد .
2) شرکت تشکیل نمی شود مگر اینکه کل سرمایه نقدا پرداخت شود .
اداره شرکت تضامنی
اداره این شرکت به وسیله مدیرانی انجام می شود که شرکت حق انتخاب را از خود یا از خارج دارند .
انتخاب مدیر :
در این شرکت حداقل یک نفر از میان خود شرکاء یا از بیرون مدیر می شود و باید در اساسنامه شرکت معین گردد و در حقوق فرانسه گفته شده که اگر سمت مدیر در اساسنامه قید نشده باشد کل شرکا مدیر محسوب می شوند و باید شرکت را اداره کنند .
ولی در ایران چنین چیزی وجود ندارد و قانون مدنی چیزی خاص نگفته است و در شرکت مدیری انتخاب نشده است و هر شریکی که معامله ای برای شرکت می کند آن معامله درست و تنفیذ می باشد.
شرکا با یکی کردن نظرات خود می توانند یک یا چند نفر را برای اداره شرکت انتخاب کنند که آن شخص حقیقی یا حقوقی می باشد .
مدت مدیریت در شرکت تضامنی :
این مهلت با پایان یافتن مدت معین شده در اساسنامه شرکت تموم می شود یا زمانی که مدیر فوت کند یا ورشکسته بشود یا شرکاء را عزل کنند یا استعفا بدهد .
زمانی که در اساسنامه شرکت ، عزل مدیری تعیین شده باشد ، طبق آن انجام می گردد و برای عزل او رأی تمامی شرکاء کافی است و اگر مدیری جزء شرکاء باشد به عنوان شریک در رأی گیری شرکت ندارد .
عزل مدیر باید دارای دلیلی باشد و مطابق مقررات می تواند درخواست زیان کند ، زمانی که در شرکتنامه شرکت یا در توافق بعدی شرکاء اختیارات مدیر معین گردد .
۱) وقتی که مدیر این شرکت تقصیری در اداره شرکت داشته باشد و به شرکاء زیانی وارد بشود او مسئول خواهد بود ، مثل وکیلی که خارج از اختیارات اقدام کرده باشد .
۲) مدیر به دلیل اختیاراتی که بر اموال شرکت دارد مثل امین شرکت است و او ضامن سهم الشرکه شرکاء نمی باشد .
۳) وقتی اداره شرکت به یک نفر داده شود ، او به تنهایی انجام خواهد داد و زمانی که مدیران شرکت زیاد باشند هیچ کدام از آن ها بدون اجازه دیگری نمی توانند به اموال شرکت دسترسی داشته باشند .
زمانی که یک مدیر بدون اجازه دیگری معامله ای انجام بدهد و بدون امضا بقیه شرکاء باشد ، در برابرش مسئول است ، وقتی که مدیران شرکت زیاد باشند معاملات آن ها با اشخاص ثالث زمانی موثر هست که برای تصمیم گیری در آن در شرکتنامه و اساسنامه مقررات آمده باشد و عمل کرده باشند .
اگر مدیر در شرکت تضامنی به طور مستقل با اشخاص ثالث به حساب و اسم شرکت معامله انجام بدهد ( این اختیار نداشته باشد ) معامله مربوط به شرکت نمی شود ، حتی اگر در آگهی ثبت نشده .
مسئولیت مدیر شرکت تضامنی
۱) مسئولیت مدنی
۲) مسئولیت کیفری
مسئولیت مدنی مدیر این شرکت در در قانون تجارت دیده نمی شود ، هر وقت مدیری در اجرای وظایف خود ضرری به اشخاص ثالث وارد کند شرکت خسارت وی را جبران می کند .
وظیفه مدیر پرداخت سر وقت مالیات شرکت می باشد که اگر در پرداخت تأخیر کند باید جریمه پرداخت نماید و شرکت می تواند این خسارت را از مدیر بگیرد و در قانون ایران چیزی در مورد اینکه شریک می تواند علیه مدیر طرح دعوا کند باید آن را طبق قواعد عام طرح کند .
- می توان فقط از سهم خود دفاع کند نه دیگران
- زیان وارده به شریک به دلیل خطا مدیر هست و وقتی که خطا مدیر باعث ورشکسته شدن شرکت می شود و اشخاص ثالث و شرکاء حق گرفتن مطالبه خود از شرکت دارند .
مسئولیت کیفری مدیر
زمانی که مدیر در انجام وظایفش کوتاهی کند ، باید مجازات شود و او شخصا مسئول کارهایش می باشد و وقتی که مدیران شرکت زیاد باشند معاملات آنان با اشخاص ثالث زمانی موثر هست که برای تصمیم گیری در شرکت نامه و اساسنامه ، قوانین مربوط به آن آمده باشد .
اگر مدیر در شرکت تضامنی به طور مستقل با اشخاص ثالث به حساب و اسم شرکت معامله انجام بدهد ( اختیار نداشته باشد) معامله مربوط به شرکت نمی شود ، حتی اگر در آگهی ثبت نشده باشد ، در قانون تجارت ایران درباره جرایمی که یک مدیر انجام می دهد ، قانونی وجود ندارد .
نقش شرکا شرکت تضامنی
۱) حق اطلاع از امور شرکت
۲) دخالت در امور شرکت
توضیحات نقش شرکاء در شرکت :
۱) حق اطلاع شرکت از امور شرکت
هریک از شرکاء شرکت تضامنی مسئولیت شخصی بر اداره شرکت دارد و حق آن ها است که هر اطلاعی از مدیر شرکت بخواهند و حق اطلاع باید در اساسنامه شرکت تعیین بشود که شامل
- شرکاء در سال چند بار حق درخواست آگاهی از امور شرکت دارن
- اسناد و مدارکی را می توان از مدیر دریافت کرد ، شرکاء می توانند حساب های مالی شرکت را ببینند یا که باید با وکیل یا کارشناس انجام بدهد .
۲) دخالت در امور شرکت
شرکتنامه و اساسنامه شرکت می تواند دارای کنترل کردن وسیع کار های مدیر برای شرکاء باشد ، قانون تجارت یک سری اختیاراتی را برای شرکت تعیین کرده که باید رعایت بشود مثل : عزل مدیر ، حق انتخاب مدیر با نظرات شرکاء ، تغییر اساسنامه و شرکتنامه با شرکاء زیرا ؛ تغییر سند شرکت به جهت تغییر قرارداد شرکت می باشد و با موافقت کل شرکاء انجام می شود .
از حقوق دیگر شرکاء می توان به حق خروج شریک از شرکت یا ماندن او وقتی که یکی از شرکاء فوت کند یا تبدیل شرکت به سهامی باشد ، برای تشکیل مجمع شرکاء زمان تشکیل آن و دعوت شرکاء را شرکتنامه و اساسنامه تعیین می کند .
حیات و بقای شرکت
تغییر شرکاء ممکن است که یکی از شرکاء بخواهد سهمش را به دیگری منتقل کند یا شرکا بخواهند شریکی را از شرکت اخراج کنند یا فوت بشود یا محجور باشد و هر دلیل دیگری می تواند باشد که در زیر موارد فوق توضیح می دهیم :
الف) خروج شریک از شریک :
در ماده ۱۲۳ ق . تجارت در این مورد مقرر می کند : (در شرکت تضامنی هیچ یک از شرکاء نمی توانند سهم خود را به دیگری منتقل کند ، مگر به رضایت همه شرکاء ) مثلا برای اشخاص ثالث ممنوعیت انتقال به دیگری نیز شامل موردی است که شریک قصد انتقال سهم خود را به یکی از شرکاء شرکت دارد در واقع انتقال از طریق بیع ، معاوضه و امثال آن بی اثر خواهد بود .
شریکی که می خواهد از شرکت خارج شود ، نمی تواند شرکاء دیگر را وادار به خرید سهم الشرکه خود کند و تنها ۲ راه برای شریک باقی می ماند یا رضایت شرکاء دیگر را برای انتقال سهم خود جلب کند و یا براساس ماده ۱۳۷ ق . تجارت ، فسخ شرکت را بخواهد .
فسخ شرکت در صورتی ممکن است که در اساسنامه این حق را از شرکاء سلب نشده و قصد ضرر نداشته باشد و تقاضا فسخ باید ۶ ماه قبل از فسخ به طور کتبی به شرکاء اعلام بشود ، موافق اساسنامه باید سال به سال به حساب شرکت رسیدگی کند و فسخ در موقع پایان محاسبه سالیانه به عمل می آید .
پس هر زمان با وجود شرایط قانونی ، اگر شرکاء به انحلال شرکت راضی نباشند و به شریک اجازه انتقال سهم الشرکه را ندهند ، شریک می تواند با مراجعه به دادگاه فسخ شرکت ، انحلال را بخواهد و هر وقت بر دلیل انتقال سهم الشرکه یکی از شرکاء ، شخص دیگری وارد شرکت بشود ، با دیگر شرکاء مسئول قروضی خواهد بود که شرکت قبل از ورود او داشته مثل این است که در اسم شرکت تغییری داده شده باشد یا که .
ب) اخراج شریک از شرکت :
قانون گذار اخراج یکی از شرکاء را در نتیجه ادامه حیات شرکت ، مجاز دانسته که در کل موارد ، سهم شریک اخراج شده باید از دارایی شرکت پرداخت بشود .
1) وقتی که یکی از شرکاء به دلایلی انحلال شرکت را از دادگاه تقاضا کند و دلایل او موجه و به جا باشد ، دادگاه می تواند حکم انحلال شرکت را صادر کند ، پس هر وقت دلایل انحلال فقط مربوط به شریک معینی باشد دادگاه می تواند به تقاضا شرکاء دیگر حکم اخراج شریک را صادر کند و در نتیجه به ادامه حیات شرکت نظر بدهد .
2) هر وقت که یکی از شرکاء ورشکسته بشود یا یکی از طلب کاران شخصا با شرکاء انحلال شرکت را تقاضا کند ، شرکاء دیگر می توانند سهم آن شریک را از دارایی شرکت نقدا پس بگیرد و او را از شرکت اخراج کنند .
پس اخراج شریک امری استثنایی هست و اخراج شریک در شرایط بالا امکان می دهد که شرکت به حیات خود ادامه بدهد .
ج) فوت شریک
فوت شریک در شرکت تضامنی سبب انحلال شرکت است اما به منظور جلوگیری از زیان هایی که ممکن است به سبب انحلال شرکت به شرکاء در قید حیات و ورثه متوفی وارد بشود ، قانون گذار تحت شرایطی ادامه حیات شرکت را بعد از مرگ یکی از شرکاء پیش بینی کرده است .
در زمان فوت یکی از شرکاء ، بقا این شرکت با موافقت دیگر شرکاء و قائم مقام متوفی خواهد بود و اگر سایر شرکاء به بقا شرکت تصمیم گرفته باشند قائم مقام متوفی باید در مدت ۱ ماه از تاریخ فوت ، رضایت یا عدم رضایت خود را در مورد بقا شرکت کتبی اعلام کند .
نکته : هر موقع که قائم مقام متوفی رضایت خود را اعلام کند ، در این زمان از سود و زیان شرکت بهره می برد اما در غیر این صورت ( عدم رضایت نماینده متوفی ) و در منافع حاصله در مدت یک ماه شریک بوده و نسبت به ضرر آن مدت سهیم نخواهد بود .
شرکاء نمی توانند در شرکتنامه یا اساسنامه خلاف آن را اجرا کنند که دلایل آن عبارتند از :
یک/ هر وقت شرکاء در شرکتنامه یا اساسنامه پیش بینی کرده باشند که در صورت فوت یکی از آنان ، شرکت بدون ورثه ادامه پیدا می کند ، این شرط باطل خواهد بود زیرا : برای ادامه حیات شرکت ، اعلام رضایت ورثه متوفی و همه شرکا در قید حیات لازم است .
پس اگر قرار باشد که برای ادامه حیات شرکت ورثه حتماً اعلام رضایت کنند ، وضعیت حقوقی شرکت از تاریخ فوت تا اعلام رضایت ورثه معلوم نخواهد بود .
نتایج انحلال شرکت تضامنی
در تصفیه و تقسیم اموال شرکت تضامنی مقررات خاصی وجود ندارد .
نکته :
درباره تقسیم زیان های وارده به شرکت در واقع شرکت تضامنی تنها شرکتی است که در آن هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام زیان ها و قرض شرکت هستند و هر شریکی که مجبور بشود قروض شرکت را از اموال شخصی خود بپردازد ، حق رفتن پیش شرکا دیگر را نیز دارد .
قراری که هر یک از شرکاء در مورد نحوه تقسیم زیان ها بین شرکاء ، نسبت به اشخاص ثالث مؤثر نمی دانند ، همه شرکاء در مقابل این اشخاص مسئولیت تضامنی خواهند داشت و شرکت مثل هر شرکت تجاری دیگری ، منحل می شود .
شرایط انحلال شرکت تضامنی
1- انتفای تعدد شرکا
2- انقضای مدت شرکت
3- انتفای موضوع شرکت
4- ورشکستگی شرکت
۵- بطلان قرارداد شرکت و تصمیم همه شرکاء
6- انحلال شرکت به نظر دادگاه هنگامی که دلایل صحیح وجود داشته باشد و یکی از شرکاء آن را تقاضا کند ، مورد قبول واقع می شود .
شرکت تضامنی بیشتر از هر شرکت دیگری ، به دلیل حوادثی که برای خود شرکاء در طول حیات شرکت پیش می آید در خطر انحلال شرکت هست .
اصول و چهارچوب پیش بینی شده در قانون تجارت
1) انحلال شرکت باید ٬ با موافقت همه شرکاء باشد ، شرکاء نمی توانند انحلال با رأی اکثریت را در شرکتنامه یا اساسنامه قید کنند و نمی شود انحلال شرکت را به مدیران شرکت داد .
پس اگر اساسنامه یا شرکتنامه شرکاء را از حق فسخ محروم نکند ، هر یک از شرکاء می توانند به قصد آن که زیان به شرکاء دیگر و یا به اشخاص ثالث نرسد درخواست انحلال شرکت را بخواهند و این تقاضا باید ۶ ماه قبل از زمانی تسلیم شرکت بشود که شریک می خواهد شرکت را فسخ کند .
2) ورشکستگی یکی از شرکاء ممکن است به انحلال شرکت بیانجامد و انحلال شرکت به دلیل ورشکستگی شرکاء جنبه قهری دارد یعنی نیازمند صدور حکم انحلال به وسیله مرجع قضایی به سبب ورشکستگی شریک نمی باشد .
مدیر تصفیه شریک ورشکسته باید به شکل کتبی انحلال شرکت را تقاضا کند و از این تقاضا نباید ۶ ماه بگذرد و شرکت تصفیه را از شریک تقاضا کننده به انحلال منصرف نکرده باشد .
3) فوت شریک شرکت را کلا منحل می کند مگر اینکه شرکاء باقی مانده با قائم مقام متوفی به بقا شرکت رضایت بدهند .
محجوریت یکی از شرکا موجب انحلال شرکت می شود اما قانون گذار در ماده ۱۴۰ ق . تجارت گفته است : هر وقت یکی از شرکاء محجور گردد ، شرکت را می توان طبق ماده ۱۳9ق . تجارت نجات داد.
تعریف محجوریت
معنی کلمه محجور از منع شدن کسی و بازداشتن وی می آید و یا منع قانونی او از تصرفات و کار های حقوقی می باشد .
وقتی که یکی از شرکاء محجور می شود برای بقا شرکت باید رضایت شرکاء دیگر و قائم مقام محجور یعنی همان قیم گرفته شود .
شرکت تضامنی با همکاری نزدیک و تک تک شرکاء اداره می شود مثلاً : یک نفر در تصمیم گیری کار بلد هست و دیگری خوب فکر می کند یا دیگری تخصص خاصی دارد و شرکاء شرکت تضامنی هر یک دارای مسئولیت نامحدود اند و در صورت لزوم باید کل دیون و قروض شرکت را بدهند .
معرفی شرکت نسبی
شرکت نسبی یک شرکت تجاری است که فقط در حقوق ایران دیده می شود و در حقوق اروپایی وجود ندارد و ترکیبی از قواعد حقوق مدنی و قواعد حقوق تجارت در مورد شرکت تضامنی می باشد ، مسئولیت شرکاء در قبال اشخاص ثالث به نسبت سهم الشرکه آن ها است .
بنابر با ماده 183 ق . تجارت شرکت نسبی شرکتی است برای امور تجارتی در اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل می شود و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای هست که در شرکت می گذارند .
شباهت های شرکت نسبی و شرکت تضامنی
- شرکت نسبی وقتی تشکیل می شود که همه سرمایه نقدی پرداخت و سهم الشرکه غیر نقدی هم داد به شرکت داده شده باشد .
- در شرکت نسبی منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می شود .
- در شرکت نسبی شرکاء باید یک نفر را از میان خود یا خارج به سمت مدیری معین کنند که حدود مسئولیت آن ها مانند مدیران شرکت تضامنی است .
- در شرکت نسبی اگر سهم الشرکه یک یا چند نفر از شرکاء غیر نقدی باشد باید این سهم الشرکه قبلا به تراضی کل شرکاء گرفته شود .
- شرکاء شرکت نسبی نمی توانند سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کنند مگر با رضایت همه شرکاء
- انحلال شرکت نسبی ، تبدیل شرکت ، تغییر شریک (بر اثر خروج ، فوت یا محجوریت یکی از شرکاء ) و ادامه حیات شرکت نسبی
نقاط اشتراکی شرکت نسبی با شرکت تضامنی در مواد مندرج در مواد 185 و 189 خلاصه نمی شود و شامل موارد زیر هست :
1- شرکت تضامنی مثل شرکت نسبی منحل نمی شود و در یافتن قروض باید از خود شرکت انجام شود و طلب کاران شرکت نمی توانند برای گرفتن طلب خود از شخص حقوقی به شرکاء مراجعه کنند
2- شرکت نسبی نیز مثل شرکت تضامنی ، فقط برای امور تجارتی تشکیل می شود و اگر شرکتی با مسئولیت نسبی شرکاء برای امور غیر تجارتی تشکیل شده باشد تابع قواعد حقوق مدنی است
3- هر فرد جدید که به شرکت نسبی وارد می شود مسئولیتی نسبت به قروضی که قبل از ورود آن در شرکت وجود داشته شامل حال او نیز می شود . (منظور از ضامن ، شریکی است که به صورت تضامنی مسئول است یعنی مسئولیت او نامحدود و برای کل دیون شرکت است ولی شریک نسبی چنین مسئولیتی ندارد )
اسم شرکت نسبی
در شرکت نسبی مثل شرکت تضامنی به دلیل اهمیت شخصیت شرکاء ، قانون گذار گفته است : در اسم شرکت نسبی عبارت شرکت نسبی و اسم یک نفر از شرکاء باید ذکر گردد که اسم شرکت ، شامل اسامی تمامی شرکاء نباشد و باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است ، عبارتی مثل : شرکاء ، برادران لازم است که باید ذکر کنید .
ذکر عبارت (شرکت نسبی ) برای اشخاص ثالث سبب می شود بدانند شرکاء شرکت نسبت به پرداخت قروض خود مسئولیت دارند .
در اسم شرکت ( با مسئولیت محدود ) باید عبارت (با مسئولیت محدود) قید گردد ، در غیر اینصورت آن شرکت در برابر اشخاص ثالث ، شرکت تضامنی محسوب می شود .
شرکت مختلط غیر سهامی
اول در ماده ۱۴۱ ق . تجارت این طور گفته شده است که شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی با اسمی مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود .
پس شرکت مختلط غیر سهامی نیز مثل دیگر شرکت های تجارتی ، دارای شخصیت حقوقی است یعنی به عنوان یک شخص حقوقی ، دارای همه حقوق و تکالیفی است که قانون برای افراد در نظر گرفته است .
در حقوق فرانسه این شرکت یک مقرراتی دارد مثل تنظیم قرارداد نوشته شده و دادن خلاصه شرکت نامه به مدیر دفتر دادگاه تجارت ، اشخاصی که شرکت مختلط تشکیل می دهند و خود شریک ضامن او می شوند از شرکاء دیگر مثل با مسئولیت محدود کمک می گیرند .
تشکیل شرکت مختلط غیر سهامی
کلمه مختلط به این معنی هست که شرکت از ترکیب دو نوع شریک تشکیل شده و لازم است کلمه غیر سهامی به اسم شرکت اضافه شود تا نوع شرکت نیز مشخص شده و از شرکت مختلط سهامی قابل تشخیص باشد .
این شرکت حداقل از 2 نفر شریک تشکیل میشه که یکی از آن ها دارای مسئولیت تضامنی و دیگری مسئولیت محدود دارد (لازم نیست که همه شرکاء اهلیت تجاری تاجر داشته باشند )
مثل شخص حقوقی غیر تاجر در یک اداره دولتی که شخصیت حقوقی جداگانه برای خود دارد و شرکت باید برای انجام امور تجارتی تشکیل بشود و قسمتی دیگر از آن را بعدا پرداخت کنند و شریک با مسئولیت محدود ، کسی است که مسئولیتش فقط به مقدار سرمایه ای که در شرکت آورده ، محدود می شود .
مدارک لازم برای ثبت شرکت مختلط غیر سهامی
- نسخه تقاضا نامه تقاضانامه ثبت شرکت
- نسخه مصدّق از شرکتنامه
- نسخه مصدّق از اساسنامه
- نوشتن اسامی شریک یا شرکاء ضامن که سمت مدیریت دارند .
شریک ضامن
شریک ضامن شریکی می باشد که باید همه سهم الشرکه خود را ، موقع تشکیل شرکت بپردازد که سهم الشرکه نقد یا غیر نقد می باشد .
در فرانسه به طلب کاران حقی داده شده که می توانند در صورت نگرفتن حقوق خود شریک ممتنع را مجبور به پرداخت سهمش کنند و آن دعوا یک دعوای غیر مستقیم محسوب می شود و طلبکار شرکت می تواند علیه مدیون ( یعنی مدیر شرکت ) طرح شکایت کند .
در حقوق ایران چنین چیزی وجود ندارد و فقط وقتی اجازه می دهد که شرکت منحل شود که انحلال به دلیل ورشکستگی شرکت نباشد ، اگر خود شریک طلبکار شرکت باشد ، امکان پذیر نیست و در برابر طلب کاران شرکت طرح دعوا می تواند کند .
اسم شرکت : شرکت باید با اسم مخصوصی همراه باشد و نام مشخصی داشته باشد که در اسم شرکت باید عبارت شرکت مختلط و اسم یک نفر از شرکاء ضامن ، قید شود و بهتر است کلمه
غیر سهامی به اسم شرکت اضافه شود تا نوع شرکت مشخص و از شرکت مختلط قابل تشخیص باشد .
اسم یکی از شرکایی که دارایی اش مثل دارایی شرکت ، وثیقه طلب طلب کاران شرکت برای اشخاص ثالث ( اشخاصی که با شرکت معامله می کنند ) است باید عنوان شود و این شرکت یک شرکت مختلط غیر سهامی است و باید در همه نوشته های شرکت ثبت گردد .
طرز کار شرکت مختلط غیر سهامی و مدیریت شرکاء ضامن
برابر با ماده 144 ق . تجارت : اداره شرکت برعهده این شرکاء است که این شرکت نیز مانند شرکت تضامنی می باشد و شریک ضامن : شریکی که مسئول همه قروضی که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا می شود و شریک ضامن ، مسئول همه بدهی های شرکت می باشد و دارایی و سرمایه شخصی او مثل دارایی شرکت ، وثیقه طلب طلب کاران شرکت می باشد ولی بدهی های شرکت ، اول باید از دارایی خود شرکت پرداخت شود .
طلبکار شرکت ، زمانی حق مراجعه و مطالبه از شریک ضامن را دارد که شرکت منحل شده باشد و دارایی شرکت برای پرداخت بدهی های آن کافی نباشد .
طلبکار شرکت می تواند برای وصول باقیمانده طلب خود از دارایی شریک ضامن درخواست کند .
منع دخالت شریک یا شرکاء با مسئولیت محدود در اداره شرکت
شریک با مسئولیت محدود بلعکس شریک ضامن ، هیچ مسئولیتی در برابر بدهی های شرکت ندارد ولی اگر قسمتی از سهم الشرکه هنوز پیش او باقی مانده باشد ، طلب کاران حق دارند علیه او به دادگاه بروند .
هر وقت این شرکت به دلایلی غیر از ورشکستگی منحل شد و شریک با مسئولیت محدود هنوز کل یا قسمتی از سهم الشرکه خود را نپرداخت یا پس از پرداخت پس بگیرد ، طلب کاران شرکت حق دارند ، همان میزان از سهم الشرکه باقیمانده را به طور مستقیم علیه شریک با مسئولیت محدود اقامه دعوی کنند .
مدیریت شرکت
قانون اداره امور شرکت مختلط غیر سهامی را به شریک یا شرکاء ضامن داده و اداره شرکت مختلط غیر سهامی به عهده شریک یا شرکاء ضامن می باشد ولی شریک با مسئولیت محدود به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را ندارد و اداره امور شرکت از وظایف او نیست و وی در اداره امور شرکت حق رای ندارد .
که سرمایه گذارانی اند که سرمایه خود را به صورت سهم الشرکه در شرکت گذاشته اند و اداره شرکت را به دست شریک یا شرکاء ضامن می سپارند .
مدیر یا مدیران شرکت ، نماینده قانونی شرکت بوده و دارای اختیارات لازم برای اداره امور شرکت می باشند و مسئولیت آن ها در برابر شرکت ، همان مسئولیتی هست که وکیل در مقابل موکل دارد .
تقسیم سود
شرکتنامه یا اساسنامه تقسیم سود را معین می کند و باید روابط شرکاء براساس آن باشد و برای شریک ضامن که اداره شرکت را برعهده دارد سهمی در برابر فعالیت و اعمالی که انجام می دهد ، اختصاص داده می شود .
به شریک با مسئولیت محدود زمانی سودی داده می شود که شرکت واقعا سودی برده باشد ، در غیر اینصورت چیزی داده نمی شود و هر وقت که شریک از اینکه شرکت سودی نبرده آگاهی نداشته باشد باید آنچه که گرفته را پس بدهد .
انحلال شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط غیر سهامی در موارد زیر منحل می شود :
- وقتی که شرکت ، موضوع خود را انجام داده یا انجام آن ، غیرممکن شده باشد .
- وقتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل شده و مدت منقضی شده باشد .
- در صورتی که شرکت ورشکسته شود .
- هر وقت همه شرکاء ضامن به انحلال شرکت تراضی کنند .
- در صورت فسخ یکی از شرکاء ضامن ، فسخ شرکت موقعی ممکن است که در اساسنامه این حق از شرکاء سلب نشده باشد و ناشی از قصد ضرر نشده باشد و تقاضای فسخ باید 6 ماه قبل از آن ، به صورت کتبی به شرکاء اعلام گردد .
- در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکاء ضامن ، اگر سایر شرکاء به باقی ماندن شرکت تصمیم گرفته باشند ، قائم مقام متوفی باید در مدت 1 ماه از تاریخ فوت ، رضایت یا عدم رضایت خود را درباره بقای شرکت کتبا اعلام کند .
نتایج انحلال شرکت
اگه دارایی شرکت برای پرداخت قروض کافی نباشه طلب کاران حق دارند که از سرمایه شخصی شرکاء آن را جبران کنند ، پس در زمان ورشکستگی این شرکت ها ، سرمایه بین طلب کاران تقسیم می شود .
شرکت با مسئولیت محدود
در ماده 94 ق . تجارت گفته شده است که این شرکت شرکتی است که بین 2 یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل می شود و بدون اینکه سرمایه شرکت بین شرکاء تقسیم شود یا به سهام تقسیم گردد ، آنها فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت دارند مسئول قروض و قراردادهای شرکت می باشند .
این شرکت در قرن حاضر وارد قانون کشور های اروپایی شده و اولین کشوری که این نوع شرکت در آن بسیار گسترده بود آلمان می باشد ، به این دلیل که در آن مسئولیت شرکاء فقط نسبت به همون آورده شان هست .
این شرکت به برخی از انواع شرکت های اشخاص شباهت زیادی دارد و برای ثبت شرکت های خانوادگی یا شرکت های مهندسی بیشتر از این شرکت استفاده می شود .
کشور هایی مثل پرتغال ، اتریش لهستان و اتحاد جماهیر شوروی از روش قانون گذاری آلمان بهره گرفته اند و در فرانسه ، شرکت با مسئولیت محدود با پبوستن به استان های آلزانس و لورن بعد از جنگ جهانی اول در این کشور جای گرفت .
انگلستان شرکت با مسئولیت محدود را به رسمیت نمی شناسد ولی شرکت های سهامی در این کشور محبوبیت و کاربرد بسیاری دارند .
ماهیت حقوقی شرکت با مسئولیت محدود
مطالعات مواد قانون تجارت نشان می دهد که قانون گذار این شرکت را از شرکت های اشخاص یا سرمایه ای محسوب می کند .
شرکت های مسئولیت محدود به جهت امور تجارتی شکل می گیرد و یکی از تفاوت های بارز شرکت سهامی خاص با مسئولیت محدود در آن است که شرکت های سهامی خاص می تواند در اموری به غیر از تجارت نیز باشد ، درست بر خلاف شرکت های مسئولیت محدود .
شباهت شرکت های سهامی خاص با مسئولیت محدود
- مسئولیت همه شرکاء فقط محدود به مقدار سرمایه ای که به شرکت آوردند و حتی اگر شریک شرکت با مسئولیت محدود مدیر هم باشد مسئول پرداخت قروض شرکت نخواهد بود .
- در شرکت با مسئولیت محدود ممکن است ، مسئولیت مدیران باید در هر مورد مطابق با مسئولیت مدنی و قواعد مدنی باشد چراکه قانون تجارت قاعده خاصی برای چنین طرحی پیش بینی نکرده است و ذی نفعان می توانند در شرایطی علیه مدیر اقدام کنند که مسئول اثبات خطای مدیر باشند .
اشتراکات انواع شرکت های اشخاص و مسئولیت محدود
ثبت شرکت با مسئولیت محدود و شرکت های اشخاص در مورد زیر از قواعد یکسانی پیروی می کند و برعکس ثبت شرکت سهامی در شرکت با مسئولیت محدود سهم الشرکه شرکاء به آسانی قابل انتقال نیست .
اولا حق شرکاء که عنوان سهم الشرکه دارد نمی تواند به صورت اوراق قابل انتقال درآید و انتقال سهم الشرکه به اشخاص دیگر باید حتما با رضایت اکثر شرکاء باشد ، اکثریتی که لااقل سه چهارم از سرمایه متعلق به آنها باشد و اکثریت عددی در آن رعایت شده باشد .
همه شرکاء باید اساسنامه و اوراق شرکت با مسئولیت محدود را امضا کنند و ممکن است گاهی شرکاء مسئولیت تضامنی پیدا کنند مثل نام یکی از شرکاء که در این صورت این شریک مسئولیت تضامنی خواهد داشت .
تصمیم به تغییر اساسنامه شرکت باید با تصمیم اکثریت عددی شرکایی که لااقل سه ربع سرمایه را دارند ، باشد ، مگر اینکه در اساسنامه اکثریت دیگری مقرر شده باشد و مثل شرکت های اشخاص و قانون گذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت مقرر نکرده است .
پس در شرکت با مسئولیت محدود حقوق اشخاص ثالث لااقل از این نظر حفظ می شود که سرمایه شرکت که البته می تواند مبلغ کمی نیز باشد باید کلا پرداخت گردد ( تقویم و تسلیم سرمایه ) در غیر اینصورت شرکت تشکیل نمی شود .
راهنمای انواع شرکت های اشخاص
شما میتوانید جهت اطلاع بیشتر از انواع شرکت های اشخاص و همچنین مشاوره در زمینه های ثبت شرکت ، ثبت برند تجاری ، ثبت تغییرات شرکت و یا دیگر امور ثبتی ، با شماره 02188888822 تماس حاصل فرمایید.
همچنین برای دیدن کلیپ های آموزشی میتوانید ما را در اینستاگرام ثبت نیک دنبال نمایید.