اختراع عبارت است از ابداع یا کشف یک وسیله یا ابزار جدید و ابتکاری برای تحصیل یک نتیجه یا محصول صنعتی و کشاورزی و به دست آوردن راه حلی جدید در زمینه تکنولوژی و مسائل فنی و فناوری یا ابداع یک محصول تازه صنعتی یا کشاورزی و امثال آن .
مرجع ثبت اختراع ، اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی در تهران است. به موجب قوانین ثبت علایم تجاری و اختراعات، ثبت اختراع در ایران اختیاری است ولی اختراع در صورتی مورد حمایت قرار می گیرد که طبق شرایط مندرج در این قانون به ثبت رسیده باشد.
برای ثبت نوع اختراع و اکتشاف باید به همان ترتیبی که برای ثبت علامت مقرر شده است عمل شود و اعتراض به ثبت آن نیز مانند اعتراض به ثبت علامت است. طبق ماده 27 قانون ثبت علائم و اختراعات، کسانی می توانند تقاضای ثبت اختراع و اکتشاف کنند که مدعی یکی از امور ذیل باشند :
الف – ابداع هر محصول صنعتی جدید
ب- کشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجود به طریق جدید برای یک نیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی
- در مورد ثبت اختراع موارد ذیل حائز اهمیت است :
1- هر اختراع یا تکمیل اختراع یا اکتشافی که قبل از تاریخ تقاضای ثبت خواه در ایران خواه در خارجه به نحوی از طریق رسانه های گروهی معرفی شده و یا به مورد عمل و استفاده درآید ، اختراع و اکتشاف جدید محسوب نمی شود.
2- برای امور ذیل نمی توان تقاضای ثبت نمود :
الف- نقشه های مالی
ب- هر اختراع یا اکتشاف یا تکمیل آن ها که مخل انتظامات عمومی یا منافیات عفت یا مخالف حفظ الصحه عمومی باشد.
3- هر اختراع می تواند مشتمل بر یک یا چند ادعا باشد. ادعا یا ادعاها باید صریح و منجز بوده و دارای شرایط ذیل باشند :
الف- معقول بودن تعداد آن ها با توجه به ماهیت اختراع و شماره گذاری ترتیبی آن ها در صورت تعدد
ب- از اطلاعات افشاء شده در توصیف اختراع فراتر نرود و به طور کامل در توصیف اثبات و مدلل شده باشد.
ج- ویژگی های فنی قابل حمایت را با استفاده از جملات مثبت، بیان نماید.
4- مدت حق استفاده انحصاری از اختراع در همه کشورها به یک اندازه نیست و اغلب بین 16 الی 20 سال است.به موجب قوانین ایران ، مدت اعتبار ورقه اختراع به تقاضای مخترع می تواند 10،15 یا حداکثر 20 سال باشد و مدت مزبور صراحتاَ در ورقه اختراع قید می گردد.در چنین صورتی مخترع یا قائم مقام قانونی او حق انحصاری ساخت یا فروش اعمال یا استفاده از اختراع خود را خواهد داشت. به موجب ماده 33 قانون ثبت علائم و اختراعات استفاده انحصاری ساخت ، فروش ، اعمال یا استفاده از اختراع برای مدت تقاضا ( 5، 10 ، 15 یا حداکثر 20 سال ) متعلق به صاحب ورقه اختراع است. مدت اعتبار ورقه اختراع از تاریخ تسلیم اظهارنامه محسوب می گردد.
5- کسی که حق استفاده انحصاری از اختراع را دارد باید همه ساله با پرداخت حق الثبتی به صندوق ثبت، علاقه خودرا به ادامه انحصاری بودن اختراع اعلام دارد و اگر در موعد مقرر حق الثبت مربوطه را نپردازد اماره ای برای انصراف مخترع است و از آن پس همه کس می تواند از آن استفاده کند منتهی برای اینکه حقی تضییع نشود مدت سه ماه برای مخترع مهلت در نظر گرفته شده که در صدد تجدید ثبت آن برآید و یک سه ماه دیگر نیز به عنوان آخرین مهلت مقرر داشته که هر گاه در این مدت دو برابر حق الثبت مقرره را بپردازد باز قانون از حق انحصاری او حمایت خواهد کرد وگرنه پس از انقضای شش ماه اختراع باطل بوده و تمام افراد حق استفاده از آن را خواهند داشت.
6- مدت زمان حق اختراع در ثبت اختراع، 12 ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اصلی خواهد بود. در این مدت روز تسلیم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد، این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری بعد از روز تعطیل، محاسبه خواهد شد.
7- صاحب ورقه می تواند حقوق خودرا به موجب سند رسمی به دیگری منتقل کند، و این حقوق می تواند از طریق ارث نیز به دیگری منتقل شود، ولی در هر حال انتقال باید به ثبت برسد.
8- در صورتی که حق اختراع و اکتشاف از طریق ارث به دیگری منتقل شود یا به نحو دیگری واگذار شود، در صورتی انتقال معتبر است که به نام مالک جدید به ثبت برسد. ( هر نوع واگذاری این گونه حقوق باید به موجب سند رسمی باشد والا اعتبار ندارد ) . حتی اگر انتقال در خارج انجام شده باشد، در ایران وقتی اعتبار دارد که به ثبت رسیده باشد.
9- ثبت اختراع مستلزم پرداخت هزینه مخصوصی است به نام حق الثبت که در موقع ثبت و همه ساله باید از طرف کسی که اختراع به نام او ثبت می شود پرداخت شود.
10- ورقه اختراعی که در خارج تحصیل شده باشد، در صورتی در ایران معتبر است که مدت آن منقضی نشده و برای بقیه مدت در ایران به تقاضای ورقه اختراع کند ولی در صورتی که قبل از ثبت ، کسی در ایران اختراع یا اکتشاف را به نحوی مورد استفاده قرار داده باشد صاحب ورقه نمی تواند مانع آن شود.
11- برابر ماده 44 قانون ثبت علائم و اختراعات : ” نسبت به اتباع خارجه که در ایران تقاضای ثبت اختراع نموده و اقامتگاه آنان در ایران نباشد، مقررات عهدنامه ای که با دولت متبوع آن ها منعقد شده باشد مرعی خواهد بود و اگر عهدنامه نباشد معامله متقابله خواهد شد “.
12- با مراجعه به پایگاه اطلاعاتی روزنامه رسمی کشور می توان از اختراعات ثبت شده استعلام گرفت.
13- کسی که ابتدائاَ تقاضای ثبت اختراع یا اکتشافی را به نام خود می کند مخترع شناخته می شود مگر خلاف آن در دادگاه ثابت شود.
14- ورقه اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین ورقه مزبور به هیچ وجه دلالت بر این نمی کند که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است .
15- هر گونه ادعایی نسبت به حق اختراع و اکتشاف باید در دادگاه های حقوقی و در صورتی که جنبه جزایی داشته باشد ، در دادگاه های جزایی مطرح گردد :
در موارد ذیل شخص می تواند به دادگاه مراجعه کند :
الف- وقتی که اختراع، جدید نباشد.
ب- وقتی که اختراع مربوط به طریقه های علمی صرف بوده و عملاَ قابل استفاده صنعتی یا فلاحتی نباشد. ( مثل کشف ستاره زحل در آسمان )
ج- وقتی که پنج سال از تاریخ صدور ورقه اختراع گذشته و اختراع به موقع استفاده عملی گذاشته نشده باشد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت نیک ، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.