تجارت الکترونیکی از سال 1970 میلادی و زمانی که شرکت های بزرگ با اندیشه تبادل اطلاعات تجاری بین شرکا و تولیدکنندگان خود، درصدد تاسیس و راه اندازی شبکه های خصوصی برآمدند، به وجود آمد.
این عمل که تحت عنوان “تبادل اطلاعات الکترونیک” به صورت ساده شده و تحت استانداردهای لازم بین شرکت های تجاری صورت می گرفت، موجب کاهش چشمگیر مسائل ناشی از مکاتبات اداری سنتی وسبله کاغذ و وجود نیروهای انسانی در این بخش ها گردید.
به طور خلاصه، تجارت الکترونیکی را می توان ورود افراد به اینترنت به عنوان یک شبکه ارزان و یا رایگان برای دسترسی به انواع سایت های جهانی یا وب جهانی یا بازاری که کالاها، خدمات و اطلاعات برای فروش در آن عرضه می شوند دانست که از طریق مبادله الکترونیکی داده به انجام معاملات تجاری می پردازند.
بر همین اساس مجلس شورای اسلامی در تاریخ هفدهم دی ماه سال یک هزار و سیصد و هشتاد و دو، قانون تجارت الکترونیکی را با هدف حمایت از فعالیت های تجارت الکترونیکی در 81 ماده و 7 تبصره به تصویب رساند.
در واقع می توان گفت، تجارت الکترونیکی عبارتست از هر گونه معامله ای که در آن خرید و فروش کالا و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات و یا صادرات کالا و یا خدمات منتهی شود.
تجارت الکترونیکی، نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت می شود بلکه دارای کاربرد وسیع تری بوده و سایر جنبه های فعالیت تجاری مانند خرید ، صورت برداری از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع، جابه جایی کالاها و خدمات پس از فروش را دربر می گیرد.
در قانون تجارت الکترونیکی به شرح ذیل تعریف شده است:
مجموعه اصول و قواعدی که برای مبادله آسان و ایمن اطلاعات در واسطه های الکترونیکی و با استفاده از سیستم های ارتباطی جدید به کار می رود.
از جمله حمایت انحصاری در بستر الکترونیکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1- حمایت از مصرف کننده
الف- فروشندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات بایستی اطلاعات موثر در تصمیم گیری مصرف کنندگان جهت خرید و یا قبول شرایط را از زمان مناسبی قبل از عقد در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. حداقل اطلاعات لازم، شامل موارد ذیل می باشد :
– مشخصات فنی و ویژگی های کاربردی کالا و یا خدمات
– هویت ، نام تجاری و نشانی تامین کننده
– کلیه هزینه هایی که برای خرید کالا بر عهده مشتری می باشد.
– مدت زمان اعتبار پیشنهاد ارائه شده
– شرایط و فرآیند عقد از جمله ترتیب و نحوه پرداخت، تحویل یا اجراء ، فسخ و …
2- حمایت از حقوق مولف
الف- استفاده از علائم تجاری به صورت نام دامنه و یا هر نوع نمایش علائم تجاری که موجب فریب یا مشتبه شدن طرف به اصالت کالا و خدمات شود ممنوع می باشد.
ب- حق تکثیر ، اجراء و توزیع ( عرضه و نشر ) آثار تحت حمایت قانون حقوق مولفان ، منصفان و هنرمندان به صورت داده پیام ، منحصراَ در اختیار مولف است.
ج- تحصیل غیرقانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه ها و موسسات برای خود و یا افشای آن برای اشخاص ثالث در محیط الکترونیکی جرم محسوب می شود.
و منظور از اسرار تجاری الکترونیکی، داده پیام هایی است که شامل اطلاعات ، فرمول ها ، الگوها ، نرم افزارها و برنامه ها ، ابزار و روش ها ، تکنیک ها و فرآیندها ، تالیفات منتشر نشده ، روش های انجام تجارت و دادو ستد می شود.