در قوانین و مقررات تجاری و ثبتی، تعریف خاصی از مشارکت انتفاعی و مدنی و همچنین کنسرسیوم نشده است، در ترمینولوژی (اصطلاح شناسی) دکتر محمد جعفر لنگرودی، کنسرسیوم به موسسه بازرگانی شامل چند موسسه یا تجارت خانه معنی گردیده است.کنسرسیوم (سازمانی است که توسط دو یا چند شرکتی ایجاد شده که با هم همکاری می کنند تا به عنوان شخصی واحد برای منظور مشخص و محدودی فعالیت نمایند.)
کنسرسیوم به اتحاد دو یا چند شرکت برای مشارکت و اجرا در مناقصه یک پروژه معین و بزرگ (نظیر ساخت ذخایر نفتی و پتروشیمی و یا نیروگاه و غیره) گفته می شود، که در صورت برنده شدن در مناقصه اجرای پروژه در قالب قرارداد با کارفرما و بر اساس شرایط مورد توافق بین اعضاء کنسرسیوم انجام می شود.کنسرسیوم ها از جمله مشارکت های انتفاعی در حوزه تجارت های بین المللی محسوب می گردد.مشارکت های انتفاعی، واحد تجاری مشترکی است که توسط دو یا چند مشارکت کننده برای مقصود مشخص تجاری، مالی و یا فنی ایجاد می گردد.
به طور کلی دو نوع مشارکت های انتفاعی از هم متمایز شده اند. مشارکت های حقوقی که مشارکت های واجد شخصیت حقوقی می باشند و مشارکت های مدنی که فاقد شخصیت های حقوقی می باشند هر چند در برخی از کشورهای اروپایی کنسرسیوم می تواند در قالب شرکتهای تجارتی تشکیل گردد، لکن در اکثر کشورها قرارداد کنسرسیوم خارج از قالب شرکت های تجارتی به وجود می آیند و می تواند شکل آزاد تری از سازمان که دارای مشخصات مشارکت می باشد در مرجع ثبت شرکت به ثبت برسد.
در عرف بین المللی تشکیل کنسرسیوم به مفهوم ایجاد شخصیت حقوقی جداگانه و مستقل نمی باشد و در واقع عملاَ یک نوع مشارکت به طور غیر مستقیم بین اعضاء کنسرسیوم به وجود می آید، بدون آنکه رابطه حقوقی بین آنها ایجاد گردد.
کنسرسیوم بین المللی برای فروش نفت ایران شامل هشت کمپانی نفتی آمریکایی، انگلیسی، هلندی و فرانسوی می باشد.طبق کنسرسیوم 40درصد سهام نفت ایران متعلق به پنج کمپانی آمریکایی، 40درصد دیگر متعلق به شرکت نفت ایران و انگلیس، و 14درصد متعلق به یک کمپانی نفتی هلند و 6درصد باقیمانده متعلق به یک کمپانی نفتی فرانسوی بود.بعد از انقلاب در سال 1997کنسرسیومی متشکل از شرکت های توتال (فرانسه)، گاز پروم (روسیه) و پتروناس (مالزی) قراردادی به ارزش دو میلیارد دلار برای توسعه میدان گاز پارس جنوبی با ایران به امضا رساندند.قراردادهای کنسرسیوم نفتی مذکور در مرجع ثبت شرکت ها سابقه ثبتی ندارند.
با مقدمه بیان شده، در سابقه بیش از هشتاد ساله ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری، در حدود 73شخصیت حقوقی با عنوان کنسرسیوم، در قالب شرکت های با مسئولیت محدود و یا شرکت سهامی و یا شعبه یا نمایندگی خارجی، با موضوعات فعالیت انواع حمل و نقل زمینی و دریایی و هوایی و بین المللی و توسعه صنعت نفت و گاز و کشاورزی و بازرگانی به ثبت رسیده اند.
اولین شخصیت حقوقی کنسرسیوم ثبت شده در ایران، شعبه خارجی (اینترناسیونال هنلز کنسرسیوم) در قالب شعبه شرکت خارجی در اسل 1316 می باشد.همچنین اولین شخصیت حقوقی کنسرسیوم شرکت ایرانی، شرکت (کنسرسیوم شرق) با مسئولیت محدود در سال 1326 در مرجع ثبت شرکت های تهران به ثبت رسیده است.
با بررسی محتوا و مدارک و مستندات پرونده های ثبتی که با عنوان کنسرسیوم به ثبت رسیده است، چارچوب حقوقی و ماهیتی کنسرسیوم به معنای خاص دیده نمی شود و محتوا و ماهیت و قالب شرکت تجاری از جمله اساسنامه و اظهارنامه و سایر مدارک بر قراردادهای کتبی کنسرسیوم و توافقات بین اعضا غلبه دارد؛لذا نمی توان شرکت هایی که تا کنون به این عنوان ثبت شده است را به عنوان مشارکت کنسرسیوم به معنای خاص تلقی نمود.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره می توانید با ما تماس حاصل فرمایید.
همواره آماده پاسخگویی به سوالات ثبتی شما عزیزان هستیم.