یکی از مباحث جدیدی که در حقوق ایران وارد گردیده است و جای آن در قانون تجارت خالی می باشد ادغام شرکت های تجارتی می باشد.
ادغام نوعی ترکیب و تجمیع شرکت ها می باشد که درآن ماهیت شرکت های ادغام شونده به نحوی از بین می رود و به شرکت تجاری جدید منتقل می شود لذا تعهدات و دیون و دارایی آن ها نیز به تبع آن می بایستی به نحو مقتضی منتقل گردد.
• انواع ادغام شرکت های تجارتی
با توجه به تمییز(تفکیک ) مختصری از فرآیندهای مشابه با ادغام، ادغام شرکت های تجارتی به انواع مختلف تقسیم می شوند.
از لحاظ حقوقی نیز ادغام شرکت های تجاری بر دو نوع می باشد: ادغام ساده و ادغام ترکیبی.
در ادغام ساده معمولا یک شرکت تجاری که سرمایه و امکانات بیشتری دارد، شرکت تجاری کوچک تر و انفعالی تر را در خود جذب می کند. شرکت تجاری باز مانده در نتیجه سرمایه خود را افزایش می دهد؛ شرکت تجاری ادغام شده، جزئی از شرکت تجاری بازمانده می شود و وجود و ماهیت خود را از دست می دهد. در ادغام ساده انتقال دارایی ها و بدهی ها یک شرکت به شرکت دیگر منتقل می شود شرکت های ادغام شونده منحل می شوند؛ لکن شرکت های تجاری موجود نام وهویت خود را حفظ می کند و دارایی و بدهی های آن به میزان جمع ودارایی و بدهی شرکت های ادغام شونده اضافه می شود.
ادغام ترکیبی : عبارت است از این که دو یا چند شرکت تجاری، یک شرکت تجاری جدید ایجاد می کنند که در آن شرکت جدید ترکیب شوند وشخصیت حقوقی شرکت های تجاری موجود از بین رفته ومنحل گردد؛ لذا در ادغام ترکیبی انتقال دارایی ها وبدهی های یک یا چند شرکت به شرکت جدید تجاری صورت می پذیرد. به طوری که شرکت های ادغام شونده منحل و میزان دارایی وبدهی های شرکت جدید معادل دارایی و بدهی های شرکت های ادغام شونده خواهد بود.
• شرایط و مراحل ادغام شرکت های تجارتی
برای ادغام شرکت های تجاری، میزان مسئولیت شرکاء یا سهامداران نقش مهمی را ایفا می کند. مثلا در شرکت های سهامی، میزان مسئولیت هریک از سهامداران تا مبلغ اسمی سهام متعلق به آنها می باشد و درخصوص شرکت با مسئولیت محدود نیز میزان مسئولیت شرکاء تا مبلغ آورده ی نقدی وغیر نقدی می باشد. لذا در ادغام سرکت های سهامی با هم نوع خود یا شرکت با مسئولیت محدود دیگر قاعدتاً از لحاظ محدودیت سهامداران وشرکاء به علت تطابق ماهیت صحیح به نظر می رسد.
در خصوص ادغام شرکت با مسئولیت محدود با شرکت سهامی هر چند نوع و ماهیت در شرکت متفاوت می باشد، اما به دلیل نزدیک تر بودن میزان ومسئولیت شرکاء و سهامداران، ادغام این دو نوع شرکت به لحاظ سایر شرایط بلا اشکال است، معذلک عکس این مورد ادغام شرکت سهامی، در شرکت با مسئولیت محدود با محدودیت های خاصی مواجه می باشد که به نظر می رسد ادغام شرکت های سهامی در شرکت های با مسئولیت محدود با توجه به حذف برخی از ارکان شرکت وهم چنین عدم هماهنگی موضوع فعالیت ( تجاری_غیرتجاری) امکان پذیر نباشد.
در خصوص ادغام یک شرکت تضامنی با یک شرکت سهامی با توجه به اینکه نوع دو شرکت تفاوت اساسی در میزان مسئولیت شرکاء و ارکان تصمیم گیرنده دارد و اهداف دو شرکت تضامنی و سهامی غیر هم جنس می باشد،لذا ادغام این دو شرکت بعید وبسیار دور از ذهن به نظر می رسد؛ زیرا ممکن است بر اثر ادغام شرکت تضامنی در سایر شرکت های تجاری به نحوی مسئولیت تضامنی شرکاء به شرکت ادغام پذیر منتقل گردد وساختاروسیستم متفاوت شرکت تضامنی؛ مسئولیت ودیون شرکت را به نحوغیر متعارفی به شرکت جدید منتقل نماید.
با جمیع موارد فوق، ادغام شرکت های تجارتی از یک نوع با توجه به تطابق ساختارهای شرکت های ادغام شونده ومیزان هماهنگ مسئولیت شرکاء یا سهامداران و هم چنین یکسان بودن ارکان تصمیم گیری منع ومحدودیتی ندارد.
همچنین ادغام شرکت سهامی خاص در شرکت سهامی عام، با عنایت به اینکه مقررات شرکت سهامی عام به نحوی کاملتر از نوع سهامی خاص می باشد و مباحث حقوقی شرکت سهامی عام، تمامی موارد مربوط به شرکت سهامی خاص را پوشش می دهد لذا ادغام این نوع شرکت سهامی در شرکت سهامی عام بلامانع تلقی می گردد. اما عکس این موضوع یعنی ادغام شرکت سهامی عام در شرکت سهامی خاص، با توجه به اینکه تشریفات شرکت سهامی عام از نوع دیگر شرکت های سهامی پیچیده تر و نهادهای نظارتی مانند بورس اوراق بهادار به شرکت های سهامی عام نظارت خاصی دارند، لذا ادغام آن موجه به نظر نمی رسد.
در لوایح پیشنهادی قانون تجارت نیز برای ادغام شرکت های تجارتی از یک نوع محدودیتی قائل نشده است و ادغام شرکت سهامی خاص در شرکت عام و ادغام شرکت با مسئولیت محدود در شرکت سهامی را امکان پذیر دانسته است، لیکن عکس آن ممکن نمی باشد و شرکت های تضامنی فقط در شرکت های نوع خود می توانند ادغام شوند.
از جمله شرایط دیگر ادغام شرکت های تجاری، ارزیابی وتقویم دیون و دارایی های شرکت های تجارتی وانتقال آن به شرکت ادغام پذیر است؛ بر اساس آیین نامه اجرایی ماده ۱۱۱ قانون مالیات های مستقیم، صورت کامل دارایی ها و بدهی ها به همراه گزارش ارزیابی توسط یکی از اعضاء جامعه حسابداران رسمی می بایست به تأیید ارکان تصمیم گیرنده شرکت های ادغام شونده برسد.
– یکی دیگر از شرایط خاص جهت ادغام شرکت های تجارتی، در خصوص ادغام شرکت های سهامی عام می باشد که در این خصوص علاوه بر شرایط بیان شده، شرکت سهامی عام می بایستی، مجوز از سازمان بورس کسب نماید. بر طبق رویه موجود در سازمان بورس ادغام شرکت های سهامی عام پذیرفته نشده در بازار بورس اوراق بهادار در شرکت های سهامی عام که در بازار بورس پذیرفته شده اند، مجاز است، لیکن عکس آن مقدور نمی باشد. همچنین تشکیل شرکت های سهامی عام از ادغام شرکت هایی از نوع دیگر مجاز نیست. و در ادامه، ادغام شرکت سهامی عام در شرکت های سهامی خاص نیز امکان پذیر نمی باشد.
هر آنچه از یک تیم زبده و متخصص حقوقی انتظار دارید را با متخصصان نیک تجربه کنید ..