تمایل اشخاص یا الزام قانونی برای انتخاب یک نام تجاری جهت تمایز شخصیت صنفی و انتخاب یک یا چند علامت تجاری برای تمایز کالاها و خدمات، روز به روز بیشتر می شود.
امروزه علائم و نام های تجاری، عنصر مرکزی بازاریابی و استراتژی عرضه کالاها یا خدمات هستند. در اصل؛ عرصه رقابت تجاری، میدان رقابت علائم و اسامی تجاری است.
اما افزایش مراودات تجاری، رابطه مستقیمی با افزایش رقابت های مکارانه تجاری دارد که در دهه های اخیر با بهره گیری از فناوری های جدید به صور گوناگون گسترش یافته است.
در حال حاضر شایع ترین تقلب در عرصه تجارت و بارزترین رقابت مکارانه، شبیه سازی علائم یا اسامی تجاری است که از دعاوی شایع در دادگستری نیز می باشد. از منظر حقوقی؛ اسم تجاری و علامت تجاری دو مقوله متفاوت هستند و آثار و احکام جداگانه ای دارند. لیکن در عرف تجاری خصوصاً در ادبیات بازاریابی و گاه، حتی در نوشته های حقوقی، این دو مقوله یا به جای هم استفاده می شوند و یا هر دو یکی پنداشته شده و مترادف هم به کار می روند.
از طرفی دیگر می توان گفت تفاوت اسم تجاری و ثبت تجاری در این است که ثبت تجارتی مربوط است به شناسایی تاجروضع تجاری او، در صورتی که اسم تجاری فقط مربوط به شهرت تاجر می باشد که تحت آن اسم خود را معرفی می کند.
نام تجاری، اسم بنگاه تجاری یا فعالیت تجاری است؛ حال آنکه علامت تجاری این محصولات و خدمات یک شرکت را از محصولات یا خدمات رقبا متمایز می کند. همچنین میان علامت تجارتی و نام تجاری از نظر هدف نیز تفاوت اساسی وجود دارد؛هدف نام تجاری شناساندن بنگاه،موسسه یا فعالیت تجارتی است در حالی که هدف علامت تجاری معرفی کالاها و خدمات خاص می باشد.
البته علی رغم تفاوت فوق،ممکن است در برخی موارد،نام تجاری یک موسسه،علامت تجاری آن نیز باشد و این دو عنوان با یکدیگر جمع شوند.همچنین یک موسسه تجارتی دارای یک نام تجارتی است در حالی که ممکن است همین موسسه، دارای علائم تجارتی متعدد باشد و برای کالاهای مختلف خود از این علائم تجارتی استفاده کند.به طور کلی، نام تجارتی یا نام بازرگانی عبارت است از اسم یا نشانه ای که بنگاه تجارتی را مشخص می کند. به عبارت دیگر شرکت ها علاوه بر دارا بودن علائم تجاری که کالاها و خدمات آنها را از رقبا متمایز می سازد می توانند دارای نام تجاری نیز باشند.
⃰ نام تجاری برای تمایز یک شرکت از دیگری به کار می رود.
بر طبق ماده 577 قانون تجارت، صاحب تجارت خانه ای که شریک در تجارت خانه ندارد نمی تواند اسمی برای تجارت خانه خود انتخاب کند که موهم وجود شریک باشد.
همانطور که بیان شد، بر طبق سوابق موجود در مراجع ثبت شرکت ها گر چه در قانون تجارت و قانون ثبت شرکت ها شرایط انتخاب نام شرکت پیش بینی نشده است، لکن عبارات و کلماتی که ذهن مشتریان را مشوش می کند یا آنها را به امور غیر واقعی متوجه می سازد نباید به عنوان اسم تجاری انتخاب شوند؛مثلاَ انتساب به مقامات رسمی و غیره.البته اگر در انتخاب اسم تجارتی سوء نیتی به کار رفته باشد، طبق قوانین کیفری ممکن است به عنوان کلاه برداری یا (رقابت مکارانه) مورد تعقیب قرار گیرد.
ایجاد ساز و کارهای قانونی مبنی بر عدم تجویز استفاده از نام شرکت های قدیمی امری ضروری می باشد که جای آن در قانون تجارت خالی است.در حوزه ثبت علامت تجاری بر طبق رویه های بین المللی از جمله معاهدات تریپس و غیره استفاده از علامت و یا اسم تجاری مشابه ممنوع گردیده است.
بر طبق ماده 578 قانون تجارت، اسم تجاری ثبت شده را هیچ شخص دیگری در همان محل نمی تواند اسم تجارتی خود قرار دهد ولو اینکه اسم تجارتی ثبت شده با اسم خانوادگی او یکی باشد. با توجه به ایجاد سامانه جامع ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری و نرم افزارهای پیشرفته در حوزه تعیین نام اشخاص حقوقی عملاَ هرگونه انتخاب نام شرکت قابل جستجو از طریق سامانه می باشد.لذا به طور مثال چنانچه نام شرکتی در یکی از شهرستان های دورثبت و یا رزرو شده باشد،قابل استفاده در شهرستان دیگر نمی باشد.
همچنین بر طبق ماده 587 قانون تجارت، حمایت از اسم تجاری موکول به این است که اسم مزبور قبلاَ به ثبت رسیده باشد.این در حالی است که طبق بند آخر قسمت 3ماده 7مکرر قانون قرارداد اتحادیه پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی نام تجارتی بدون آنکه الزامی به تسلیم اظهارنامه، یا ثبت آن باشد در کلیه ممالک عضو اتحادیه مورد حمایت قرار خواهد گرفت چه جزء علامت کارخانه یا تجاری باشد یا نباشد.
اعتبار اسم تجاری ممکن است برای بعضی شهرها یا برای تمام نقاط ایران باشد،زیرا شهرت تجارت خانه ها بسته به اهمیت آن فرق می کند؛حتی قانون الحاق به قرارداد اتحادیه پاریس برای مالکیت صنعتی حمایت اسم تجاری را در سایر کشورها نیز پیش بینی نموده است.
اگر اسم تجاری با نام خانوادگی تاجر یکی باشد، فروش اسم تجاری، تاجر را از استفاده از نام خانوادگی خود محروم نمی کند به شرط آنکه آن را برای تجارت استعمال نکند.
در موقع واگذاری اسم تجارتی که نام خانوادگی باشد معمول بر این است که انتقال گیرنده نام خود را ذیل آن با عنوان جانشین اضافه می کند یا اینکه در مقابل اسم تجارتی کلمه قدیم اضافه می شود تا هم اسم تجارتی سابق ذکر شده باشد هم توهمی برای مشتریان نسبت به شخص تاجر حاصل نشود.
بر طبق ماده 582 قانون تجارت، وزارت عدلیه به موجب نظام نامه ترتیب اسم تجاری و اعلان آن و وصول محاکمات در دعاوی مربوطه به اسم تجارتی را معین خواهد کرد.که تا کنون چنین امری از سوی قوه قضائیه تهیه نشده است و آیین نامه مربوطه هنوز به تصویب نرسیده است و به همین دلیل امروزه ثبت اسم تجاری در ایران ممکن نیست؛زیرا نه مقامی که باید آن را ثبت کند معلم است و نه تشریفاتی که برای ثبت باید انجام گیرد و معمولاَ متقاضی اسم تجاری را به عنوان علامت تجاری در مرکز مالکیت صنعتی به ثبت می رساند.
ثبت شرکت نیک
انتخابی نیک و ماندگار ..