شرکتی که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است ، شرکت سهامی خاص نامیده می شود.این شرکت از حداقل سه شریک تشکیل می شود و ویژگی با ارزش آن این است که صاحبان سرمایه، که به سهامدار تعبیر می شوند، دارای اوراق سهم هستند.در این نوع شرکت، سرمایه به سهام مساوی تقسیم شده و هر شریک مالک تعدادی از این سهام است. فرض کنیم سرمایه شرکتی که از سه سهامدار تشکیل شده بالغ بر 900 هزار ریال باشد و هر یک از آن ها یک سوم این مبلغ را به شرکت آورده باشند و سرمایه شرکت نیز به 900 سهام 10000 ریالی تقسیم شده باشد.در چنین صورتی، هر یک از شرکا مالک 300 سهم است و می تواند تعدادی از آن ها را به کسانی که می خواهد منتقل کند.علی الاصول، این انتقال آزاد است و این امر، از دیگر خصایص عمده شرکت سهامی خاص به شمار می رود.شرکت سهامی خاص دو ویژگی دیگر نیز دارد. اول اینکه در آن، مسئولیت سهامداران محدود به مقدار سهام آن هاست، چیزی که در مورد شرکت با مسئولیت محدود نیز صادق است، دوم اینکه موسسات شرکت، یعنی شرکای اولیه آن، نمی توانند با پذیره نویسی، یعنی با مراجعه به عموم مردم، سرمایه شرکت را تامین کنند و آورندگان سرمایه فقط خود موسسان هستند.
در شرکت سهامی خاص، حداقل سرمایه 000/000/1 ریال است.
- تشکیل شرکت سهامی خاص
به موجب ماده 20 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347، برای تاسیس و ثبت شرکت های سهامی خاص، فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک ذیل به مرجع ثبت شرکت ها کافی خواهد بود.
1. اساسنامه شرکت باید به امضای کلیه سهام داران رسیده باشد.
2. اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آن، که نباید کمتر از سی و پنج درصد کل سهام باشد. اظهارنامه مذکور، باید به امضای کلیه سهام داران رسیده باشد. هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت نقدی باشد، باید تمام آن تادیه گردیده و صورت تقویم آن به تفکیک ، در اظهارنامه منعکس شده باشد و در صورتی که سهام ممتاز وجود داشته باشد، باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه منعکس شده باشد.
3. انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت، که باید در صورت جلسه ای قید و به امضای کلیه سهام داران رسیده باشد.
4. قبول سمت مدیریت و بازرسی ( مدیران و بازرسان باید کتباً قبول سمت نمایند، قبول سمت به خودی خود دلیل بر این است که مدیر و بازرس با علم به تکالیف و مسئولیت های سمت خود، عهده دار آن گردیده اند از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می گردد).
5. ذکر روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
تبصره . “سایر قیود و شرایطی که در این قانون برای تشکیل و ثبت شرکت های سهامی عام مقرر است، در مورد شرکت های سهامی خاص، لازم الرعایه نخواهد بود” از آن جایی که طرح و تصویب اساسنامه انتخاب مدیران و بازرسان و تعیین روزنامه کثیرالانتشار و تنظیم اظهارنامه – لزوماَ باید توسط کلیه موسسین انجام شود – چنین استنباط می شود که در شرکت های سهامی خاص کلیه تصمیمات در بدو تاسیس شرکت ، باید به اتفاق آرا اتخاذ گردد.
- تکالیف سهام داران شرکت سهامی خاص
به موجب ماده 20 لایحه قانونی، تکالیف سهام داران شرکت سهامی خاص، به طور خلاصه ذیلاً بررسی می شود.
از جمله تکالیف آنان تنظیم اساسنامه است و آن چه در این مورد حائز اهمیت است ، این است که اساسنامه تنظیمی باید به امضای کلیه سهام داران شرکت برسد. از دیگر تکالیف آنان تنظیم اظهارنامه و درخواست ثبت شرکت است. نمونه چاپی اظهارنامه ثبت شرکت سهامی خاص از مرجع ثبت شرکت ها خریداری و تکمیل می گردد و سپس به امضای کلیه سهام داران می رسد. سرانجام تنظیم صورت جلسه مجمع عمومی سهام داران از دیگر تکالیف آنان است، که در آن تاریخ تنظیم و امضای صورت جلسه مبنی بر امضای اساسنامه و اظهارنامه از سوی سهام داران (مؤسسین) و انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان از طرف آنان و تحصیل قبولی نامه سمت منتخبین به مدیریت و بازرسی شرکت و تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل مجمع عموم عادی مندرج است.
مکرر: در شرکت سهامی خاص نیز به دستور ماده 28 لایحه ، پس از به ثبت رسیدن شرکت در اداره ثبت شرکت ها صدور گواهینامه موقت سهم ، یا ورقه سهم قانوناَ امکان پذیر است و تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است، شرکت باید به صاحبان گواهینامه موقت سهم بدهد که معرف تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت نشده آن باشد، این گواهینامه در حکم سهم است.
ولی در هر حال، ظرف مدت یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهام ، باید ورقه سهم صادر و به صاحبان سهام تسلیم و گواهینامه موقت سهم مسترد و ابطال گردد. ( ماده 27 لایحه ) در شرکت های سهامی خاص، سهام بانام است.
ثبت شرکت نیک
(مجری ثبت انواع شرکت و تغییرات شرکت )